Ο Πλούτωνας ή Άδης ήταν αδελφός του Δία, του Ποσειδώνα, της Ήρας, της Δήμητρας και της Εστίας.. Στο μοίρασμα του κόσμου ο κλήρος τον ανέδειξε κυρίαρχο του κόσμου των νεκρών.
Σύντροφος και προστάτης του βασιλείου του ήταν ο σκύλος Κέρβερος που φύλαγε τις πύλες του Άδη. Στο βασίλειό του δε δεχόταν κανένα ζωντανό και μόνο μερικοί ήρωες κατάφεραν να φτάσουν εκεί και να γυρίσουν πίσω: ο Θησέας, ο Οδυσσέας, ο Ορφέας και ο Ηρακλής. Ένα κύριο χαρακτηριστικό του Πλούτωνα ήταν και η περικεφαλαία που του χάρισαν οι Κύκλωπες.
Ο Πλούτωνας έστελνε τους νεκρούς σε δύο διαφορετικά μέρη: τους άδικους και ασεβείς στον Τάρταρο, όπου οι Ερινύες τους μαστίγωναν με φίδια και τους πύρωναν με λαμπάδες, και τους δίκαιους στα Ηλύσια Πεδία.
Σύζυγός του ήταν η Περσεφόνη (κόρη της αδερφής του Δήμητρας) την οποία έκλεψε στη Σικελία. Μετά από παράκληση της Δήμητρας προς το Δία, ο Πλούτωνας επέτρεψε στην Περσεφόνη να ζει με τη μητέρα της έξι μήνες κάθε χρόνο.
Ο πρωτόγονος όμως άνθρωπος, ο ελάχιστα γνωρίζων περί της ψυχής και των λειτουργιών της και ολίγο καιρό διαθέτοντας για την εξέτασή τους, ονόμασε Άδη τον σκοτεινό και μυστηριώδη εκείνον θεό ο οποίος αρπάζει τους αγαπητούς του και τον οποίον ουδείς εκ των ζώντων είδε ποτέ, εκτός ολίγων εξαιρέσεων. Μετά την τιτανομαχία, στην οποίαν έλαβε μέρος φέροντας επί της κεφαλής την «κυνήν» (περικεφαλαία από δέρμα κυνός, ή οποία τον καθίστα αόρατο), ο Άδης απεσύρθη στα βασίλεια του και εκεί καθήμενος επί χρυσού θρόνου υποδέχεται τους νεκρούς και αποφασίζει την τύχη τους, δικάζοντας αυτούς μετά του Αιακού, του Μίνωα και του Ραδάμανθυ. Ο Άδης είχε πολλά ονόματα απονεμόμενα σ’ αυτόν ανάλογα με τις διάφορες ενέργειες. Αυτός λέγονταν Μέλας, Κρατερός, Πελώριος, Πελώριος, Στυγερός, Αμείλιχτος, Ίφθιμος, Αδάμας, Αδάμαντος, Άδμητος, Αγησίλαος (άγων τους λαούς), Πολυδεύγμων (πολλούς δεχόμενος), Πολυδέκτης, Ζαγρεύς (ο συλλαμβάνων), Πυλάρτης (φύλακας των Πυλών του Άδη), Παγκοίτης, Κλύμενος, Εύβουλος, Πλουτεύς, Πλούτων. Τα τελευταία αυτά επίθετα αποδόθηκαν για την έκφανση του ως θεού της εφορίας και των θησαυρών της Γης.