Κηφεύς, ο μυθικός βασιλιάς της Αιθιοπίας.
Μεταξύ της Μικρής 'Αρκτου και της Κασσιόπης συναντάμε τον αστερισμό τον βασιλιά της Αιθιοπίας Κηφέα, που ήταν γιος τον Βήλον, άνδρας της Κασσιόπης και πατέρας της Ανδρομέδας.
Τον αστερισμό αυτόν τον βρίσκουμε, προεκτείνοντας την ευθεία που ενώνει την πλευρά 6-α της Μεγάλης 'Αρκτον με τον Πολικό. Περιλαμβάνει 89 άστρα αμυδρότερα τον 2ου μεγέθους. Τα λαμπρότερα άστρα τον, τα γ, β, α και δ, σχηματίζουν ένα τόξο που στρέφεται προς την Κασσιόπη. Περιλαμβάνει ακόμα το νεφέλωμα Μ52.

Μυθολογία
O βασιλιάς Κηφέας βρέθηκε σε πολύ άσχημη θέση, όταν στη χώρα τον ενέσκηψε λιμός και τρομερές καταστροφές, καθώς ένας τεράστιος άγριος Δράκοντας τυραννούσε και φόβιζε τους υπηκόους τον. Αιτία όλων αυτών των δεινών ήταν η φιλάρεσκη γυναίκα τον η Κασσιόπη, που πεντάμορφη και βασίλισσα, όπως ήταν, αισθάνθηκε αρκετά δυνατή, ώστε να καυχηθεί ότι ήταν πολύ πιο ωραία από τις θαλάσσιες νύμφες Νηρηίδες. H προσβολή ήταν μεγάλη προς τις θεϊκές νύμφες, που θύμωσαν πάρα πολύ και παραπονέθηκαν στο θεό Ποσειδώνα. O Θεός της Θάλασσας έστειλε τότε ένα τεράστιο Θαλασσινό κύμα, που πλημμύρισε την περιοχή, και ένα θαλάσσιο τέρας, το Δράκοντα, για να τιμωρήσει την καυχησιά της Κασσιόπης.
Κατ' άλλους το θαλάσσιο αυτό τέρας, που Θα τιμωρούσε την Κασσιόπη, ήταν το φοβερό Κήτος, που συνδέεται με τον ομώνυμο αστερισμό.

O αστερισμός της Κασσιόπης περιείχε τον περίφημο νόβα τον 1572 ή νόβα τον Τύχωνα, από τον διάσημο Δανό αστρονόμο Τύχωνα Μπραχέ, που τον ανακάλυψε στις 5/11/1572. H λαμπρότητά τον έφθασε την λαμπρότητα της Αφροδίτης. Στη συνέχεια μειωνόταν συνεχώς και τελικά εξαφανίστηκε τελείως το Μάρτιο τον 1574.
Αν συνδέσουμε το άστρο ε της Μεγάλης 'Αρκτον με τον Πολικό και προεκτείνουμε το ευθύγραμμο τμήμα σχεδόν κατά ίση απόσταση, θα συναντήσουμε 5 άστρα 2ου και 3ου μεγέθους, που σχηματίζουν ένα κεφαλαίο Μ, το οποίο κατά τις διάφορες εποχές τον έτους μετασχηματίζεται σε W ή Σ. O αστερισμός αυτός, που ως προς τον Πολικό είναι σε συμμε¬τρική θέση προς τη Μεγάλη 'Αρκτο, ονομάζεται Κασσιόπη. Είναι ένας από τους σπουδαιότερους αστερισμούς τον βόρειου ημισφαιρίού, γνωστός από την αρχαιότητα.
Οι αρχαίοι 'Ελληνες φαντάζονταν τον αστερισμό αυτό σαν το θρόνο της βασίλισσας Κασσιόπης, συζύγου τον βασιλιά της Αιθιοπίας Κηφέα και μητέρας της Ανδρομέδας.
Πραγματικά, αν στα 5 πιο λαμπρά άστρα της Κασσιόπης προσμετρηθεί και το 4ου μεγέθους άστρο κ της Κασσιόπης, το σύμπλεγμα των 6 άστρων μοιάζει σαν Θρόνος πάνω στον οποίο υποτίθεται πως καθόταν η μυθική βασίλισσα.

H Μικρή 'Αρκτος, το μύθο της οποίας προαναφέραμε, οφείλει την ονομασία της στο Θαλή το Μιλήσιο.
Ας δούμε τώρα πώς Θα την εντοπίσουμε πάνω στον ουρανό.
Αν ενώσουμε με μια γραμμή τα άστρα β και α της Μεγάλης 'Αρκτου και προεκτείνουμε τη γραμμή αυτή προς τα δεξιά σε απόσταση ίση με το πενταπλάσιο περίπου της απόστασης β-α, Θα συναντήσουμε τον Πολικό, που είναι το τελευταίο και λαμπρότερο άστρο της ουράς τον αστερισμού της Μικρής 'Αρκτον. Τα δύο άλλα άστρα της ουράς, τα δ και ε, οι αρχαίοι 'Ελληνες τα ονόμαζαν Χορευτές, ενώ οι Λατίνοι Λουντέντες.
Τη Μικρή 'Αρκτο τη διακρίνουμε στον ουρανό με κάποια δυσκολία, γιατί τα περισσότερα άστρα της είναι αμυδρά. O αστερισμός αυτός περιλαμβάνει 23 άστρα. Από αυτά εμείς βλέπουμε μόνο τα 7 λαμπρότερα, που σχηματίζουν ενώνοντας τα με νοητές ευθείες ένα σχήμα παρόμοιο με της Μεγάλης 'Αρκτου, αλλά μικρότερο και σε αντίστροφη Θέση. Μοιάζει κι αυτό με μια μικρότερη κατσαρόλα, που φαίνεται να χύνει το νερό της στη μεγαλύτερη κατσαρόλα της Μεγάλης 'Αρκτου.
m Πολικός, το α της Μικρής 'Αρκτου, είναι 2ον μεγέθους και βρίσκεται πολύ κοντά στο Βόρειο Πόλο τον ουρανού. Από τη θέση τον αυτή πήρε το όνομά τον και τον χρησιμοποιούμε για τον προσανατολισμό μας τη νύχτα, γιατί μας δείχνει πάντα το Βορρά.
m αστερισμός της Μικρής 'Αρκτου είναι κι αυτός θεμελιώδης, γιατί μαζί με τη Μεγάλη 'Αρκτο χρησιμεύει για την αναγνώριση και των υπόλοιπων ορατών αστερισμών του βόρειου ημισφαιρίού τον ουρανού. Είναι ο βορειότερος από όλους τους αστερισμούς. Ο Πολικός φαίνεται να μένει πάντα ακίνητος, γιατί είναι πολύ κοντά, όπως είδαμε, στο Βόρειο Πόλο τον ουρανού και όλα τα άστρα περιφέρονται γύρω τον.
'Όσα άστρα, λοιπόν, και αστερισμοί είναι κοντά στον Πολικό δε δύουν ούτε ανατέλλουν. Δεν κατεβαίνουν, δηλαδή,ποτε κάτω από τον ορίζοντα. Φαίνονται πάντα και ονομάζονται, όπως έχουμε πει, αειφανείς.
Σε διαφορετικές εποχές τον έτους η Μεγάλη 'Αρκτος έχει
διαφορετική Θέση στον ουρανό, όπως συμβαίνει με όλα τα στρα και με όλους τους αστερισμούς. 'Οπου, όμως, κι αν βρίσκεται αυτή στον ουρανό, ο τρόπος με τον οποίο εντοπί¬ζουμε τον Πολικό και τη Μικρή 'Αρκτο δεν αλλάζει.
Οι αρχαίοι 'Ελληνες ονόμαζαν τον αστερισμό της Μικρής Φοινίκη και Κυνόσουρα, όνομα που έφερε και μόνος ο Πολικός, τον οποίον
οι λαϊκές ονομασίες είναι: 'Αστρο Τραμουντάνας και 'Αστρο της Κλαδεντήρας.
Οι νεότεροι ονομάζουν τον αστερισμό Μικρή 'Αμαξα, Θεω¬ροντας τη Μεγάλη 'Αρκτο σαν τη Μεγάλη 'Αμαξα. Αυτές όμως, είναι ονομασίες που συναντάμε ακόμα και στον 'Αρα-το: στ. 27 «"Αρκτος άμα τροχόωσι τό δή, καλέονται "Αμαξαι».
Σύμφωνα με τον 'Αρατο οι δυο 'Αρκτοι είναι οι νύμφες Ελίκη και Κυνόσουρα, ή κατ' άλλους η Αδράστεια και η Ιδη, που έθρεψαν το νεογέννητο Δία με το γάλα της κατσί¬κας Αμάλθειας και τον φρόντισαν κατά την παραμονή τον στην Κρήτη. Εκεί, στο Δικταίο 'Αντρο, είχε γεννηθεί ο Θεός από τη Ρέα για να γλιτώσει από τον πατέρα τον τον Κρόνο, που έτρωγε τα παιδιά τον. Ο Δίας από ευγνωμοσύνη τις μετέτρεψε στις δύο 'Αρκτονς στον ουρανό, για να είναι αιώνια η δόξα τους.
Κατ' άλλους η Μικρή 'Αρκτος, εκτός από τον Αρκάδα, παριστάνει τον κύνα της Καλλιστώς ή της Αρτέμιδας• από αυτό προέρχεται και η αρχαϊκή ονομασία τον «Κυνός-ούρά».

Tον πρώτο κατάλογο των ορατών άστρων τον έφτιαξε ο 'Ίππαρχος, ο σπουδαίος αστρονόμος της αρχαιότητας.

Ο κατάλογος αυτός περιείχε 1.022 άστρα, ορατά από την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου, από τα λαμπρότερα τον βόρειου ουρανού, και συντάχθηκε με αφορμή την ανάλαμψη ενός νόβα (καινοφανή), το 134 π.Χ.

Η ιδέα του Ιππάρχου, να καταγράψει τα γνωστά μέχρι τότε άστρα, ήταν πραγματικά μεγαλοφυής. Ο κατάλογός τον ήταν το πρώτο επιστημονικό υλικό, η πρώτη πραγματική εικόνα τον έναστρου ουρανού. Σ' αυτό το υλικό βασίστηκαν οι πρώτοι αστρονόμοι, αλλά και οι μεταγενέστεροι, για να προχωρήσουν στην έρευνα τον ουρανού. Για το λόγο αυτόν ο 'Ιππαρχος δίκαια Θεωρείται ο πατέρας της Αστρονομίας.

m Κλήμης ο Αλεξανδρεύς (2ος μ.Χ. αιώνας) αναφέρει στη Μυθολογία τον ότι την πρώτη κατάταξη των άστρων την έκανε ο Κένταυρος Χείρωνας, για να τη χρησιμοποιήσουν οι Αργοναύτες στο ταξίδι τους στην Κολχίδα. Αυτό και μόνο το γεγονός μάς δείχνει τη μεγάλη σημασία που είχε στην αρ­χαιότητα η ΟΥΡΑΝΟΓΡΑΦΙΑ, το να βρεις, δηλαδή, και να αναγνωρίσεις τα άστρα στον ουρανό.

Ουρανογραφία, λοιπόν, είναι η γνώση τον να διαβάζεις τον ουρανό.

Για να το πετύχουμε αυτό, μας χρειάζονται μερικά αρχικά αναγνωριστικά σημάδια και η μέθοδος για να βρούμε και να αναγνωρίσουμε τα υπόλοιπα.

'Ετσι, λοιπόν, για το φανταστικό ταξίδι μας στο λαμπρό κόσμο των άστρων χρειαζόμαστε, για να μη χαθούμε στα περίπλοκα μονοπάτια τον ουρανού, έναν ουράνιο χάρτη και έναν κύριο αστερισμό ως αρχή. Διαλέγουμε, λοιπόν, τον ενκολοδιάκριτο αστερισμό της ΜΕΓΑΛΗΣ ΑΡΚΤΟΥ.

Και το ταξίδι αρχίζει...

Αν κοιτάξουμε το βράδυ προς το Βορρά, θα βρούμε εύκολα τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου.
O αστερισμός αυτός θα είναι η αφετηρία των αναζητήσεών μας. Αποτελείται συνολικά από 138 άστρα (2ον-6ον μεγέ¬θους). Τη Μεγάλη Άρκτο θα την αναγνωρίσουμε εύκολα από τα 7 λαμπρότερα άστρα της, που αν τα ενώσουμε με νοητές γραμμές σχηματίζουν ένα σχήμα σαν κατσαρόλα. Από τα 7 λαμπρότερα άστρα της, τα 4 (τα α, β, γ και δ) σχηματίζουν ένα τετράπλευρο, το σώμα της Άρκτου, και τα υπόλοι¬πα 3 (τα ε, ζ και η) την ουρά της.
O αστερισμός της Μεγάλης Άρκτου είναι ο σπουδαιότερος αστερισμός τον βόρειου ημισφαιρίού, γνωστός από την αρ¬χαιότητα. Πολλοί λαοί την ονομάζουν Άμαξα, γιατί τα 4 άστρα της αποτελούν το αμάξι και τους τροχούς τον, ενώ τα άλλα τρία το τιμόνι ή τα άλογα. Πάνω στο προτελευταίο άστρο της ουράς της, το Μιζάρ, βρίσκεται ένα μικρό άστρο 4ου μεγέθους, που εχρησιμοποιεί¬το στην αρχαιότητα, για να ελέγχουν οι αξιωματικοί αν οι στρατιώτες τους έβλεπαν καλά. Ονομάζεται Αλ-Σαϊδάκ, Αλκόρ ή Δοκιμή, και όποιος το διακρίνει καλά μπορεί να πει ότι διαθέτει καλή όραση. Θεωρείται ο αναβάτης τον αλόγου που αντιπροσωπεύει ο Μιζάρ, γι' αυτό ο Αλκόρ ονομάζεται ακόμα: Ιππέας ή Ταχυδρόμος.
Τη Μεγάλη 'Αρκτο ο 'Ομηρος την ονομάζει και Ελίκη, λόγω της συνεχούς περιστροφής της γύρω από το Βορρά, ενώ οι Ρωμαίοι την ονόμαζαν 'Αροτρο, και τα 7 άστρα που την αποτελούν Επτά Βόες. Από αυτούς πήρε και το όνομά τον ο γειτονικός αστερισμός τον Βοώτη (ο βοσκός των βοδιών).
Ακόμα, από τη λατινική τους μετάφραση «σέπτεμ τριόνες» (επτά βόδια) προήλθε η λατινική ονομασία τον Βορρά, μια και βρίσκονται κοντά σ' αυτόν.
Εκτός των προηγουμένων, η Μεγάλη 'Αρκτος έχει και πολ¬λές άλλες λαϊκές ονομασίες. 'Ετσι, στο Μεσαίωνα ονομαζόταν 'Αμαξα τον Δαβίδ και Κιβωτός τον Νώε, ενώ ο Σίλλερ την ονομάζει Πλοιάριο τον Αγίου Πέτρου. Ο λαός μας την ονο¬μάζει ακόμα: Αναποδοκάραβο, Κάραβο, Αλέτρι, Αλετροπό¬δι, Συμπεθεριό, Κλέφτη, Εφτά Αδέλφια και Χορό των Εφτά Παρθένων.
Η πλούσια σε φαντασία ελληνική μυθολογία συνδέει τη Μεγάλη 'Αρκτο με την ερωτική δραστηριότητα τον σκαντα¬λιάρη Δία.
Ο Δίας, λοιπόν, έβαλε στο μάτι την πανέμορφη Νύμφη Καλλιστώ, τη μονάκριβη κόρη τον Λνκάονα, βασιλιά της Αρκαδίας με τους 50 γιους. Η Καλλιστώ από την ερωτική της σχέση με το Δία γέννησε τον ήρωα Αρκάδα, γενάρχη των Αρκάδων. Η παράνομη αυτή σχέση προκάλεσε, όπως ήταν επόμενο, τη ζήλια και την οργή της Θεάς 'Ηρας. 'Ετσι, για να εκδικηθεί, μεταμόρφωσε την πεντάμορφη Καλλιστώ σε αρκούδα, το πιο άσχημο ζώο τον ζωικού βασιλείου. Η κακο¬μοίρα η Καλλιστώ, μεταμορφωμένη σε αρκούδα, περιπλανιό¬ταν χρόνια μέσα στα πυκνά δάση της Αρκαδίας, ώσπου κάποτε συνάντησε, παλικάρι πια, το γιο της τον Αρκάδα, που κυνηγούσε άγρια ζώα στο δάσος. Η Καλλιστώ επηρεασμένη από τη μητρική της αγάπη, ξεχνώντας ότι ήταν αρκού¬δα, έτρεξε να τον αγκαλιάσει. Ο Αρκάδας όμως, όπως ήταν επόμενο, δεν αναγνώρισε τη μάνα τον. Βλέποντας μια αρκούδα να τον επιτίθεται, σήκωσε το δόρύ τον να τη σκοτώ¬σει. Ο πανταχού παρών, όμως, Δίας, για να προλάβει τη μητροκτονία, μεταμόρφωσε και τον Αρκάδα σε 'Αρκτο. Μόνο τότε το μικρό αρκουδάκι αναγνώρισε τη μάνα του και έτρεξε χαρούμενο να κυλιστεί στα πόδια της. Ο παντοδύναμος Δίας, 'α να τους γλιτώσει μια και καλή από την οργή της 'Ηρας, έστειλε και τους δύο στον ουρανό και τους έκανε αστερι¬σμούς, για να χαίρονται εκεί αιώνια τις νύχτες ο ένας κοντά στον άλλο. Η μητέρα έγινε ο αστερισμός της Μεγάλης 'Αρκτου, η κορωνίδα τον βόρειού ημισφαιρίού τον ουρανού, και γιος της, ο Αρκάδας, ο αστερισμός της Μικρής 'Αρκτου.
Η ζήλια, όμως, της 'Ηρας δε σταμάτησε εδώ. Αφού έκανε .ιια ζωηρή σκηνή ζηλοτυπίας στον ηονηρούλη Δία, Θυμωμένη πολυ από τη μεγάλη τιμή που έκανε στη φίλη τον και το γιο τους, έστειλε τη Θέτιδα να διατάξει τον Ωκεανό, που αντι¬προσώπευε τον ουρανό, να μην επιτρέψει ποτέ στους αστερισμούς αυτούς να βρουν ξεκούραση στους κόλπους του. Απα¬γορευσε , λοιπόν, στους δύο εχθρούς της να ανατέλλουν και να δύουν, για να μη λούζονται ποτέ στα υγρά βασίλεια του ωκεανού και να ξεκουράζονται. Έγιναν, δηλαδή, αειφανείς : αστερισμοί.

'Ετσι, οι δύο 'Αρκτοι από τότε ουδέποτε ξεκουράζονται, ενώ τους καταδιώκει συνεχώς ο Αρκτούρος, ο επικεφαλής των Θηρευτικών Κυνών.
H ονομασία της Μεγάλης 'Αρκτου συνδέεται με έναν αρ¬χαϊκό αρκαδικό μύθο. Στη Μαντινεία της Αρκαδίας υπάρχει η εξής παράδοση: «Στους αρχαϊκούς χρόνους ο ουρανός ήταν κολλημένος με τη Γη, γυάλινος αλλά μεριές μεριές μαλακός. Κάποιοι κυνηγοί σκότωσαν σε ένα κυνήγι μιαν αρκούδα και κάρφωσαν το αρκουδοτόμαρο στον ουρανό. 'Ετσι, σχηματί¬στηκε η Μεγάλη 'Αρκτος, και τα καρφιά έγιναν τα άστρα της».