Είμαστε αποτέλεσμα της εξέλιξης ή δημιουργήματα του Θεού; Οι σύγχρονοι Δημιουργιστές υποστηρίζουν ότι η Θεωρία της Εξέλιξης είναι αβάσιμη, άρα η διδασκαλία της πρέπει να εξαιρεθεί από την αντίστοιχη σχολική ύλη.
Η επίθεση κατά του Δαρβίνου συνεχίζεται. Με όπλα τους κάποια δήθεν επιστημονικά επιχειρήματα, οι σύγχρονοι Δημιουργιστές δυναμιτίζουν τα θεμέλια της Θεωρίας της Εξέλιξης. Στη θέση της προτείνουν την αποκαλούμενη Επιστήμη της Δημιουργίας, με βάση την οποία ερμηνεύουν τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ των διαφόρων οργανισμών. Πυρήνας της θεωρίας τους είναι ότι όλα γεννήθηκαν χάρη στην επέμβαση ενός σοφού Δημιουργού. Οι σύγχρονοι πολέμιοι του Δαρβίνου και της Θεωρίας της Εξέλιξης δρουν στις ΗΠΑ και στην Αυστραλία, στη Βραζιλία, στην Ιταλία, στην Τουρκία καθώς και σε άλλες αναπτυγμένες χώρες. Υποστηρίζουν ότι o Δημιουργισμός αποτελεί την εναλλακτική θεωρία απέναντι σε εκείνη που προτείνει ο Δαρβίνος για την καταγωγή του ανθρώπου. Επιπροσθέτως ζητούν να συμπεριληφθεί στη σχετική βιβλιογραφία. Προχωρούν όμως ακόμη περισσότερο. Προτείνουν να προσφύγουμε στα δικαστήρια, ώστε οι κυβερνήσεις να επιβάλουν τη διδασκαλία των νέων αξιωμάτων των Δημιουργιστών στα δημόσια σχολεία.

Ο επιστημονικός αναλφαβητισμός σαρώνει
Οι Δημιουργιστές προχωρούν σε μια επιθετική προπαγάνδα με στόχο την αμφισβήτηση της Θεωρίας της Εξέλιξης. Στα αμερικανικά πανεπιστήμια είναι διάχυτη η ανησυχία για την αλματώδη άνοδο του επιστημονικού αναλφαβητισμού που σαρώνει τη χώρα. Κάθε χρόνο αυξάνεται θεαματικά ο αριθμός των φοιτητών οι οποίοι θεωρούν ότι η Εξελικτική Θεωρία δεν είναι επακριβώς στοιχειοθετημένη. Η επιστημονική κοινότητα, από την πλευρά της, θεωρεί ψευδοεπιστημονική την παραφιλολογία γύρω από τη Δημιουργία. Οι Δημιουργιστές ανταπαντούν απαξιώνοντας τις επιστημονικές μεθόδους. Εκμεταλλευόμενοι τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των ερευνητών, προωθούν τις θεολογικές αρχές και τις πολιτικές τους φιλοδοξίες. Σύμφωνα με τον Στίβεν Τζέι Γκουλντ, συγγραφέα του βιβλίου Hen´s Teeth and Horse´s Toes (1984), η έξαρση του κινήματος ενάντια στη δαρβίνεια θεωρία δεν αντιπροσωπεύει τίποτε περισσότερο από καθαρή και απλή πολιτική.
Αμερικανοί, οι καλύτεροι πιστοί
Πάντως όλες οι προειδοποιήσεις των επιστημόνων μένουν στο περιθώριο, καθώς η προπαγάνδα των Δημιουργιστών εξαπλώνεται συνεχώς. Οι πολέμιοι του Δαρβίνου προκαλούν σύγχυση και επηρεάζουν όλους όσοι δεν έχουν κατανοήσει τη Θεωρία της Εξέλιξης. Έτσι δεν είναι λίγοι εκείνοι που είναι πρόθυμοι να ασπαστούν οποιονδήποτε μύθο ή προκατάληψη σχετικά με την εμφάνιση της ζωής. Αυτό καταδεικνύει δημοσκόπηση που διενήργησε το 2001 η εταιρεία The Gallup, η οποία μελετά την ανθρώπινη φύση και συμπεριφορά επί εβδομήντα χρόνια. Σύμφωνα με την έρευνα, σχεδόν οι μισοί Αμερικανοί πιστεύουν στη θεωρία των Δημιουργιστών. Το 45% των ερωτηθέντων πιστεύει ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο πριν από περίπου 10.000 χρόνια, ιδέα πολύ κοντινή στην αντίστοιχη των Δημιουργιστών. Το 37% όσων αποδέχονται τη θεωρία ότι το είδος μας είναι προϊόν μιας εξελικτικής διαδικασίας που διήρκεσε εκατομμύρια χρόνια, θεωρεί ότι κάποια στιγμή παρενέβη ο θείος δάκτυλος. Τέλος, η έρευνα κατέδειξε ότι περισσότεροι είναι οι Αμερικανοί που πιστεύουν στον Σατανά από εκείνους που αποδέχονται την Εξελικτική Θεωρία. Πράγματι διαβολικό! Ψηφοφορία που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2004 στην ιστοσελίδα του Focus (www.focusmag.gr) κατέδειξε ότι το 35,81% πιστεύει ότι ο Θεός δημιούργησε τον άνθρωπο. Το 14,86% θεωρεί ότι ο άνθρωπος δημιουργήθηκε από τους εξωγήινους. Στοιχεία αρκετά εντυπωσιακά, παρότι η πλειοψηφία των ερωτηθέντων, σε ποσοστό 49,32%, απάντησε ότι ο άνθρωπος κατάγεται από τον πίθηκο.
Πολλές έρευνες επιβεβαιώνουν ότι όλα τα πλάσματα που κατοικούν πάνω στον πλανήτη μας, συμπεριλαμβανομένων των ανθρώπων, εμφανίστηκαν με πιο πρωτόγονη μορφή στην ιστορία της Γης. Αυτό αποδεικνύει ότι όλα τα είδη προέρχονται από κάποια άλλα, συνεπώς διαθέτουν κοινούς προγόνους σε ένα κοντινό παρελθόν. Για τους επιστήμονες, η κλωστή που συνδέει όλες τις μορφές ζωής, σύγχρονες ή πρωτόγονες, είναι η εξέλιξη. Τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί αυτή η εκπληκτική διαδικασία αλλαγής στο πέρασμα του χρόνου περιέγραψε πριν από 146 χρόνια ο Κάρολος Δαρβίνος στο έργο του Η Προέλευση των Ειδών. Σύμφωνα με τον πατέρα της Θεωρίας της Εξέλιξης, μεταξύ των ατόμων κάθε πληθυσμού παρατηρούνται ιδιαιτερότητες που συχνά κληρονομούνται. Η αλληλεπίδραση αυτών των προσωπικών ιδιαιτεροτήτων με το περιβάλλον παίζουν σημαντικό ρόλο και καθορίζουν ποια από αυτά τα άτομα θα επιβιώσουν και θα αναπαραχθούν και ποια όχι. Ο Δαρβίνος θεωρούσε ότι αυτά τα ιδιαίτερα θετικά χαρακτηριστικά τείνουν να εμφανίζονται συχνότερα από τη μία γενιά στην άλλη. Η διαδικασία κατά την οποία η φύση επιλέγει ποιοι οργανισμοί θα επιβιώσουν ονομάζεται φυσική επιλογή και είναι η κινητήριος δύναμη της εξέλιξης. Σε έναν δεδομένο χρονικό ορίζοντα η φυσική επιλογή παράγει πληθώρα αλλαγών που διαφοροποιούν δύο οργανισμούς μέχρι να αποτελέσουν ξεχωριστά είδη ασύμβατα στην αναπαραγωγική διαδικασία.
Το έργο του Δαρβίνου Η Προέλευση των Ειδών είχε προκαλέσει αναστάτωση στην κοινότητα των θεολόγων. Η θεωρία του σχετικά με τη φυσική επιλογή σήκωσε θύελλα αντιδράσεων και πολλοί θρησκευτικοί εκπρόσωποι έκαναν λόγο για μια συκοφαντία που στόχο της είχε να εκθρονίσει τον Θεό.
Η Εκκλησία θεωρεί αλληγορική την Αγία Γραφή
Η Εκκλησία απέφυγε να αντικρούσει τη θεωρία του Δαρβίνου μέσω καταγγελιών. Οι πιστοί κυρίως του ρωμαιοκαθολικισμού προχώρησαν στην ίδρυση επιστημονικοθρησκευτικών οργανώσεων. Τα βήματά τους ακολούθησαν οι Προτεστάντες. Μια από αυτές τις οργανώσεις, η Κοινωνία για την Προώθηση των Χριστιανικών Γνώσεων, εξέδωσε ένα βιβλίο στο οποίο διακηρύσσει ότι η εξέλιξη εναντιωνόταν ευθέως στη θεμελιώδη διδασκαλία της Δημιουργίας. Όταν ο Δαρβίνος δημοσίευσε το 1871 το έργο Η Καταγωγή του Ανθρώπου και η Σεξουαλική Επιλογή, δημιούργησε για μία ακόμη φορά θόρυβο. Ένας κριτικός των Times χαρακτήρισε το περιεχόμενο του βιβλίου απολύτως αστήρικτο. Ωστόσο η Εκκλησία, απέναντι στα συγκλονιστικά επιστημονικά στοιχεία που στήριζαν τη Θεωρία της Εξέλιξης, υποστήριξε ότι ο δαρβινισμός δεν ήταν εντελώς ασύμβατος με τη θρησκευτική πίστη. Στην εγκύκλιο Humani Generis, που δημοσιεύτηκε το 1950, ο Πάπας Πίος ΙΒ’ παραδεχόταν με δυσφορία ότι η εξέλιξη αποτελεί νόμιμη υπόθεση αρκετά τεκμηριωμένη, εντούτοις αμφισβητήσιμη. Μισό αιώνα αργότερα ο Πάπας Ιωάννης Παύλος Β’ καλούσε τους απανταχού χριστιανούς να δεχτούν την Θεωρία της Εξελικτικής Διαδικασίας ως ικανοποιητικά τεκμηριωμένη.
Αν και οι περισσότεροι χριστιανοί θεωρούν την Αγία Γραφή αλληγορική, κάποιες αιρέσεις Προτεσταντών και Καθολικών διατηρούν μια ψευδοεπιστημονική έως λογοτεχνική πίστη σε αυτή. Θεωρούν τον Αδάμ και την Εύα ως ιστορικά πρόσωπα και τον Κατακλυσμό ως ιστορικό γεγονός. Τέτοιες πάντως πεποιθήσεις έχουν περιθωριοποιηθεί από τα επίσημα δόγματα. Οι περισσότεροι εκπρόσωποί τους περιορίζονται στα σύνορα των ΗΠΑ, όπως υποστηρίζει ο Στίβεν Γκουλντ.
Με τη μηλόπιτα και τον θείο Σαμ
Σύμφωνα με τον Γκουλντ, το κίνημα των Δημιουργιστών είναι τόσο αμερικανικό όσο η μηλόπιτα και ο θείος Σαμ. Οι ΗΠΑ είναι η χώρα στην οποία χτυπήθηκε περισσότερο ο δαρβινισμός. Σήμερα ομάδες Δημιουργιστών αμφισβητούν τον Δαρβίνο επιστρατεύοντας επιχειρήματα δήθεν επιστημονικά. Όμως η επιστημονική κοινότητα τους αγνοεί. Έστω και έτσι, το κίνημα των φονταμενταλιστών δραστηριοποιήθηκε με μεγάλη επιτυχία χάρη στο πολιτικό κύρος που του προσέφερε στις αρχές του 20ού αιώνα ο υποψήφιος πρόεδρος των Δημοκρατικών και διακεκριμένος τσαρλατάνος Ουίλιαμ Τζένινγκ Μπράιαν.
Τα πρώτα χρόνια της δεκαετίας του 1920, χάρη στη βοήθειά του, οι πολέμιοι της εξέλιξης προκάλεσαν πρόβλημα σε 37 Πολιτείες σχετικά με τη διδασκαλία της Εξελικτικής Θεωρίας στα δημόσια σχολεία. Το 1925 η εκστρατεία του οδήγησε στην καταδίκη τον καθηγητή Τζον Σκόουπς, ο οποίος δίδασκε τη Θεωρία της Εξέλιξης σε σχολείο του Τενεσί. Η ποινή ανακλήθηκε όχι επειδή οι επιστήμονες κέρδισαν την εμπιστοσύνη των πολιτών αλλά επειδή παρενέβησαν οι Φιλελεύθεροι, που υποστήριξαν ότι η καταδίκη και η τοπική νομοθεσία με βάση την οποία επιβλήθηκε ήταν αντισυνταγματικές.

Οργανώσεις ενάντια στην εξέλιξη
Μετά τη συντριβή τους στην υπόθεση Σκόουπς, οι Δημιουργιστές αναγκάστηκαν να αλλάξουν στρατηγική. Νέο τους μέλημα ήταν να προωθήσουν τις θεωρίες τους στα μέσα ενημέρωσης και να θεσπίσουν οργανώσεις που θα προωθούσαν την προπαγάνδα τους. Σε όλες τις περιοχές της χώρας άρχισαν να ξεφυτρώνουν διάφορα κέντρα που επιδόθηκαν σε επιστημονικά πειράματα με στόχο να ανακαλύψουν τις ρίζες μας. Σε μια επίδειξη εγκεφαλικής πιρουέτας πρόέαλαν τον Δημιουργισμό ως εναλλακτική θεωρία της εξέλιξης. Γι’ αυτούς ήταν μια σανίδα σωτηρίας μετά την κατάργηση των νόμων ενάντια στη διδασκαλία της εξέλιξης που παραβίαζαν σκανδαλωδώς την Πρώτη Αναθεώρηση του Αμερικανικού Συντάγματος το 1791.
Επικεφαλής του επιστημονικού Δημιουργισμού αναδείχθηκαν ο καθηγητής μηχανικός Χένρι Μόρις και ο βιοχημικός Ντουέιν Γκες. Το 1970 ίδρυσαν το Ινστιτούτο Creation Research στο Σαν Ντιέγκο. Τα μέλη του ονομάστηκαν Δημιιουργιστές της Νέας Γης. Επιχείρησαν να εισβάλουν στα σχολεία και να ασκήσουν πίεση στα δικαστήρια ώστε ο Δημιουργισμός να διδάσκεται στα δημόσια σχολεία των Πολιτειών της Λουιζιάνα, του Άρκανσας και του Οχάιο.

Γελοιοποιήθηκαν στα δικαστήρια
Κατά τις δύο προηγούμενες δεκαετίες οι Δημιουργιστές της Νέας Γης σημείωσαν μεγάλες επιτυχίες, υπέστησαν όμως και σημαντικές ήττες. Γνωστότερη αποτυχία τους ήταν μια υπόθεση στο Άρκανσας το 1982. Στην υπόθεση ενεπλάκησαν επιστήμονες βραβευμένοι με Νομπέλ, υπέρμαχοι της Θεωρίας της Εξέλιξης, φιλόσοφοι και διακεκριμένοι θεολόγοι που τάχθηκαν εναντίον της διδασκαλίας του Δημιουργισμού στα σχολεία. Οι Δημιουργιστές, που θεωρούσαν ότι η Αγία Γραφή περιγράφει ιστορικά γεγονότα, δεν το έβαλαν κάτω. Συνέχισαν να προκαλούν σύγχυση από τα ινστιτούτα ερευνών, τα μουσεία, τις σελίδες του Ιντερνέτ, τα βιβλία και τα φυλλάδιά τους. Με το σλόγκαν «Η Θεωρία της Εξέλιξης είναι λανθασμένη» διαβεβαίωναν ότι προχωρούν σε επιστημονικά πειράματα για να την καταρρίψουν. Δεν δίστασαν να πουν ψέματα, υποστηρίζοντας ότι η θεωρία του Δαρβίνου περνά κρίση στους κόλπους της επιστημονικής κοινότητας. Με την τακτική αυτή το μόνο που κατόρθωσαν ήταν να πολλαπλασιάσουν τους οπαδούς τους. Ο πρόεδρος Ρίγκαν επηρεάστηκε από την προπαγάνδα ομάδας Ευαγγελιστών στο Ντάλας και αναφερόμενος στην εξέλιξη δήλωσε: «Ωραία, είναι μια θεωρία. Όμως είναι μόνο μια επιστημονική θεωρία που τα τελευταία χρόνια τίθεται υπό αμφισβήτηση στον επιστημονικό κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι η επιστημονική κοινότητα δεν την θεωρεί αλάνθαστη». Επίσης ο θρησκευόμενος πρόεδρος Τζορτζ Μπους και μέλη της κυβέρνησής του όπως ο Τζον Άσκροφτ, υπουργός Δικαιοσύνης, και ο Τομ Ντιλέι, ηγετικό μέλος της ομάδας των Ρεπουμπλικάνων στο Κονγκρέσο, δηλώνουν δημοσίως ότι είναι Δημιουργιστές.

Εξέλιξη, μια τεκμηριωμένη επιστημονική θεωρία
Η Εξελικτική θεωρία είναι η πλέον τεκμηριωμένη στην επιστήμη. Αν και έχει περάσει πάνω από ένας αιώνας από τότε που εκδόθηκε Η Προέλευση των Ειδών, η σκέψη του Δαρβίνου εξακολουθεί να αποτελεί σημείο αναφοράς όσων επιστημόνων ασχολούνται με την εξέλιξη. Όλες οι ανακαλύψεις σε αυτό το χρονικό διάστημα επιβεβαιώνουν και ενισχύουν τη θεωρία του Δαρβίνου. «Η πρόοδος της γενετικής και της μοριακής βιολογίας κάλυψαν ένα μεγάλο τμήμα των ασαφών γνώσεων που κληρονομήσαμε από τον Δαρβίνο και από τους σύγχρονούς του. Σήμερα κατανοούμε τους μηχανισμούς που καθορίζουν το DNA. Τα αποτελέσματα που προκύπτουν ενισχύουν τη Θεωρία της Συνθετικής Εξέλιξης ή θεωρία του Δαρβίνου» αναφέρει ο βραβευμένος με Νομπέλ Ιατρικής Κριστιάν ντε Ντιβ στο βιβλίο του Η Ζωή σε Εξέλιξη». Οι περισσότεροι επιστήμονες συμφωνούν στο ότι η ζωή πάνω στη Γη βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και 3.500 εκατομμύρια χρόνια. Η φυσική επιλογή αποτελεί βασικό μηχανισμό που οδηγεί στην εξελικτική αλλαγή. Όλα τα είδη συγγενεύουν μεταξύ τους επειδή διαθέτουν κοινούς προγόνους, και ο άνθρωπος είναι ένα μοναδικό είδος που κατάγεται από σειρά δίποδων προγόνων.
Όπως συμβαίνει σε κάθε επιστημονικό τομέα, οι ερευνητές της εξέλιξης βρίσκονται σε αντιπαράθεση σχετικά με τα στάδια που διαφοροποίησαν τη γήινη ζωή. Αν και κανένας βιολόγος δεν αμφισβητεί την έννοια της φυσικής επιλογής, πολλοί αμφιβάλλουν για την παρουσία της. Στην πραγματικότητα κάποιοι υπέρμαχοι της εξέλιξης υποστηρίζουν ότι ορισμένες γενετικές αλλαγές συμβαίνουν τυχαία. Ακολούθως θεωρούν ότι τα εξελικτικά γεγονότα συμβαίνουν πιο γρήγορα απ’ όσο υπολόγιζε ο πατέρας της εξέλιξης.
Σήμερα κανείς δεν αμφισβητεί ότι η φυσική επιλογή είναι μηχανισμός-κλειδί της εξέλιξης. Όμως αυτές ακριβώς τις υγιείς αντιπαραθέσεις γελοιοποιούν οι Δημιουργιστές. Άλλωστε αγαπημένη τους τακτική είναι η παρερμηνεία των εκθέσεων και των δημοσιεύσεων των επιστημόνων με στόχο να καταδείξουν ότι η Θεωρία της Εξέλιξης δεν είναι τεκμηριωμένη. Τα παραδείγματα αυτής της αχρείας τακτικής περισσεύουν. Εδώ και κάποια χρόνια ο Στίβεν Γκουλντ και ο Νάιλς Έλντρεντζ παρατήρησαν ότι μια εξελικτική αλλαγή σε μεγάλη κλίμακα μπορεί να οδηγήσει σε γεωλογικές μεταβολές με ταχείς ρυθμούς. Το συγκεκριμένο μοντέλο έρχεται σε αντίθεση με την υπόθεση ότι η εξέλιξη είναι αργή διαδικασία. Παρόλο που ο Γκουλντ και ο Έλντρετζ δεν αναφέρθηκαν στα βασικά συμπεράσματα της εξέλιξης του Δαρβίνου, οι Δημιουργιστές δεν άργησαν να διοχετεύσουν ένα φυλλάδιο με τον παραπλανητικό τίτλο «Επιστήμονες του Χάρβαρντ διαβεβαιώνουν ότι η εξέλιξη είναι απάτη».
Βιομόρια που παίζουν και δημιουργούν ζωή
Σε μια έρευνά του, ο Στιούαρτ Κάουφμαν, βιοχημικός από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, ασχολήθηκε με τη διαδικασία κατά την οποία σύνθετα βιολογικά συστήματα αυτοοργανώνονται. Κάποιοι Δημιουργιστές υποστήριξαν ότι αυτό το μοριακό χάρισμα αναιρεί τη θεωρία για τη φυσική επιλογή. Το μόνο όμως που καταδεικνύουν τα συμπεράσματα του ερευνητή είναι ότι οι πρώτες μορφές ζωής αναδύθηκαν μέσα από δικές τους αυτόνομες διαδικασίες οργάνωσης.
Στους επικριτές της εξέλιξης περιλαμβάνεται και ο Μάικλ Μπέχε, βιοχημικός από το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, ένας από τους βασικότερους θεωρητικούς της νέας γενιάς Δημιουργιστών που κάνουν λόγο για ένα «έξυπνο σχέδιο». Η πρωτοπορία του κινήματος δραστηριοποιείται στο Κέντρο για την Αναγέννηση της Επιστήμης και του Πολιτισμού του Ινστιτούτου Discovery στο Σιάτλ. Ο ιδεολογικός πυρήνας του σύγχρονου Δημιουργισμού αποτελείται από βιολόγους, βιοχημικούς, χημικούς, φυσικούς, φιλοσόφους και ιστορικούς διαφορετικών θρησκευτικών πεποιθήσεων: από Καθολικούς και Προτεστάντες μέχρι Εβραίους, Ορθόδοξους ή αγνωστικιστές. Δεν τους αρέσει να τους αποκαλούν Δημιουργιστές, ποτέ δεν επικαλούνται την Αγία Γραφή και δεν αποκαλούν Θεό τον Δημιουργό τους. Ο νεωτερισμός στη στρατηγική τους, η οποία εναντιώνεται σθεναρά στην εξέλιξη, είναι ότι διανθίζουν την επιχειρηματολογία τους με επιστημονικούς όρους. Υποστηρίζουν ότι οι φυσικές διαδικασίες δεν εξηγούνται σε εξελικτική βάση και εισάγουν τη θεωρία ενός έξυπνου σχεδίου που θα μπορούσε να έχει ακόμη και εξωγήινη προέλευση! Οι νέοι εκπρόσωποι του Δημιουργισμού δεν είναι καθόλου φειδωλοί στα οικονομικά μέσα για να προπαγανδίσουν τις ιδέες τους. Διόλου τυχαία, προβάλλονται από τα ΜΜΕ με μια παράξενη ευκολία.
Η ψευδοεπιστημονική επιχειρηματολογία τους είναι δύσκολο να αποκαλυφθεί στα μάτια του κοινού που δεν διαθέτει ειδικές γνώσεις. Έτσι, τον Σεπτέμβριο του 2004 ο Στίβεν Μέγιερ, ένας από τους προασπιστές του «έξυπνου σχεδίου», σήκωσε θύελλα αντιδράσεων όταν δημοσίευσε ένα άρθρο ενάντια στην εξέλιξη στο περιοδικό Proceedings of the Biological Society of Washington. Οι σοβαροί βιολόγοι ισχυρίζονται ότι το «έξυπνο σχέδιο» δεν είναι παρά ένα κοινωνικοπολιτικό κίνημα με κύριους εκπροσώπους τους συντηρητικούς Χριστιανούς που αγνοούν ή αμφισβητούν την Εξελικτική θεωρία.
Τελευταίο επιχείρημα η θρόμβωση…
Η επιχειρηματολογία τους ενάντια στην εξέλιξη καταρρίπτεται συστηματικά. Ωστόσο οι θεμελιωτές του «έξυπνου σχεδίου» καταγγέλλουν την αδιαλλαξία της επίσημης επιστήμης. Ένας από τους στυλοβάτες του κινήματος επικεντρώνει την επιχειρηματολογία του στην ιδέα της πολυπλοκότητας των φυσικών συστημάτων. Υποστηρίζει ότι υπάρχουν συστήματα, όπως ο μηχανισμός θρόμβωσης του αίματος, με τόσο περίπλοκη μοριακή δομή ώστε θα ήταν αδύνατον να εξελίχθηκαν από μόνα τους. Αυτό, όπως τονίζει, είναι ένδειξη της ύπαρξης του Δημιουργού. Και ο Ουίλιαμ Ντέμπσκι, μαθηματικός στο Πανεπιστήμιο Μπέιλορ και υπέρμαχος του «έξυπνου σχεδίου», υποστηρίζει ότι η βιοπολυπλοκότητα δεν ερμηνεύεται εξελικτικά.
Όλες αυτές οι ιδέες συζητούνται σε διάφορους πολιτικούς και εκπαιδευτικούς κύκλους σε τουλάχιστον τριάντα επτά Πολιτείες των ΗΠΑ. Από ό,τι φαίνεται, η εστίαση στην αντιπαράθεση δεν οδηγεί σε αισιόδοξες προβλέψεις για το μέλλον…

Από τον «ζωικό μαγνητισμό» του Μέσμερ μέχρι τη «νέα ύπνωση» του Μίλτον Έρικσον, ένα ταξίδι στην ιστορία ενός φαινομένου που δεν είναι τόσο μυστηριώδες όσο πιστεύουν κάποιοι.
Μύθοι και αλήθειες
Συγγενεύει με τις τελετουργίες βουντού αλλά δεν είναι «μαγεία». Είναι μια αλλοίωση της συνείδησης που μας συμβαίνει καθημερινά, όταν είμαστε απορροφημένοι από σκέψεις.
Χρησιμοποιεί μυστηριώδη τεχνάσματα για να ελέγξει τη θέληση των άλλων... Ερευνά το ασυνείδητο του ατόμου και ανακαλύπτει τα μυστικά του... Μπορεί να θεραπεύσει με μαγικό τρόπο κάθε είδος ασθένειας... Με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, είναι διάχυτη η πεποίθηση ότι ο υπνωτισμός αποτελεί ένα είδος μαγείας. Λόγω της προσέγγισής του με φαινόμενα υποβολής και με τις τελετουργίες των βουντού και των σαμάνων (με τις οποίες στην πραγματικότητα συγγενεύει), συχνά ο υπνωτισμός αντιμετωπίζεται με δυσπιστία και κατατάσσεται στις «ψευτοεπιστήμες».
Φυσικό φαινόμενο
Και όμως αυτή η μέθοδος δεν έχει τίποτα παράξενο ή ανησυχητικό. Στην πραγματικότητα είναι μια φυσιολογική εμπειρία την οποία αντιμετωπίζουμε πολύ συχνά. Για παράδειγμα, όταν παρακολουθούμε μια ταινία ή διαβάζουμε ένα συναρπαστικό μυθιστόρημα, όταν παρακολουθούμε μια διάλεξη που μας ενδιαφέρει ή ακούμε τη μουσική που μας σαγηνεύει ή ακόμα όταν ονειρευόμαστε με τα μάτια ανοιχτά. Κάθε φορά που η προσοχή μας επικεντρώνεται σε κάτι, όταν είμαστε απορροφημένοι, συνεπαρμένοι από κάτι που μας τραβά την προσοχή τόσο πολύ ώστε να αγνοούμε ό,τι συμβαίνει γύρω μας και να χάνουμε την αίσθηση του χρόνου, τότε είμαστε «υπνωτισμένοι». Αυτό σημαίνει ότι βρισκόμαστε σε μια κατάσταση αλλοίωσης της αντίληψης και της συνείδησης. Μια κατάσταση που δε στερείται χρησιμότητας, καθώς μας επιτρέπει να κινητοποιούμε και να ενεργοποιούμε δυνάμεις που διαφορετικά θα ήταν απρόσιτες. Έτσι, για παράδειγμα, μπορούμε να βελτιώσουμε μια προσπάθεια ή να διευκολύνουμε την αποκατάσταση της ισορροπίας και της σωματικής και πνευματικής ευεξίας μας.
Υπάρχουν συγκεκριμένα παραδείγματα: καλλιτέχνες που φτάνουν σε αυτή την κατάσταση για να δημιουργήσουν τα έργα τους και ηθοποιοί (κυρίως όταν ακολουθούν την περίφημη «μέθοδο Στανισλάφσκι») που τη χρησιμοποιούν για να ταυτιστούν με μια προσωπικότητα ή για να παρασύρουν περισσότερο τους θεατές.
Τι σχέση έχει, λοιπόν, ο υπνωτισμός με τη μαγεία;
«Θεαματικό» ντεμπούτο
Ο υπνωτισμός περιβλήθηκε από μυστήριο από την εποχή που τον επινόησε ο Φραντς Άντον Μέσμερ, μια αμφιλεγόμενη προσωπικότητα που έζησε το 18ο-19ο αιώνα. Επηρεασμένος από τις ανακαλύψεις της εποχής του (και ιδιαίτερα από τον ηλεκτρισμό και το μαγνητισμό, δηλαδή τις αόρατες δυνάμεις που ενεργούν πάνω στα υλικά σώματα), ο Μέσμερ διατύπωσε τη θεωρία της ύπαρξης ενός ζωικού ρευστού σε όλα τα έμβια όντα, το οποίο ονόμασε «ζωικό μαγνητισμό», σε αναλογία με την αόρατη δύναμη που έλκει δύο μαγνητισμένα αντικείμενα.

Κατά τη διάρκεια των πειραμάτων του, ο Μέσμερ χρησιμοποιούσε περίπλοκες μεθόδους (από την εφαρμογή μαγνητών σε διάφορα μέρη του σώματος μέχρι την επίθεση των χεριών του για να διαχυθεί ευεργετική ενέργεια), κατορθώνοντας έτσι να προκαλέσει σε ορισμένα άτομα μια κατάσταση «τεχνητής υπνοβασίας» αλλά και σπασμούς, λιποθυμίες και προσωρινές παραλύσεις. Άλλες φορές πάλι οι «μεσμερισμένοι» μιλούσαν και απαντούσαν στις ερωτήσεις του, ενώ στη συνέχεια ξεχνούσαν εντελώς το συμβάν.
Επρόκειτο συχνά για εντυπωσιακά θεάματα με τα οποία απέκτησε φήμη στους κύκλους των ευγενών και των μεγαλοαστών στα τέλη του 18ου αιώνα. Ο υπνωτισμός των αρχών ήταν λοιπόν πολύ διαφορετικός από τον «σύγχρονο»: ήταν άμεσος, κυριαρχικός και απευθυνόταν σε άτομα που επηρεάζονταν εύκολα, ώστε να «γίνουν θέαμα».
Μέσα στο κόλπο
Έτσι ξεκίνησε ο λεγόμενος «υπνωτισμός της σκηνής», μια μορφή ψυχαγωγίας που έχει πάντα επιτυχία. Συνήθως λειτουργεί ως εξής: ο υπνωτιστής καλεί έναν εθελοντή από το κοινό, τον κοιτά κατευθείαν στα μάτια μιλώντας του με μονότονο και επαναλαμβανόμενο τρόπο, μέχρι που ο άτυχος χαμηλώνει τα βλέφαρα και πέφτει σε μια κατάσταση ύπνωσης.
Σε αυτό το σημείο ο υπνωτισμένος φαίνεται ότι βρίσκεται στην απόλυτη εξουσία των διαταγών του υπνωτιστή, που συχνά είναι παράλογες και δύσκολες. Στην πραγματικότητα τα άτομα που παίρνουν μέρος σε αυτές τις επιδείξεις είναι συνεργοί του υπνωτιστή ή θεατές που είναι «μέσα στο κόλπο». Επιλέγοντας τυχαία άτομα από το κοινό, ο υπνωτιστής θα διέτρεχε τον κίνδυνο να αποτύχει, γιατί είναι λίγοι οι άνθρωποι που υποβάλλονται εύκολα. Θα μπορούσε επίσης να καταγγελθεί για παράνομη άσκηση του ιατρικού επαγγέλματος: ο υπνωτισμός επιτρέπεται να ασκείται μόνο από γιατρούς και ψυχολόγους, γιατί, αν εφαρμόζεται σε ένα μη ελεγχόμενο περιβάλλον σε ορισμένα άτομα (ακριβώς τα πιο επιδεκτικά!), μπορεί να έχει ψυχοπαθολογικές συνέπειες.
Εγκλήματα και απάτες
Ένας άλλος μύθος που πρέπει να καταρριφθεί είναι η «ληστεία με ύπνωση». Σε αυτά τα επεισόδια, για τα οποία διαβάζουμε συχνά στις εφημερίδες, κάποια αμφιλεγόμενα πρόσωπα (συνήθως Ινδοί ή Άραβες) υπνωτίζουν άλλα άτομα, για να τα ληστέψουν. Δεν πρόκειται όμως για τίποτα παραπάνω από αστικούς μύθους. Στην πραγματικότητα κανείς δεν μπορεί να υπνωτιστεί χωρίς τη θέλησή του.

Σε αυτές τις περιπτώσεις δεν πρόκειται για υπνωτισμό αλλά για ένα επιτήδειο τέχνασμα, όπως είναι η τεχνική της «πρόκλησης σύγχυσης». Συχνά τα θύματα δεν αντιλαμβάνονται ότι έχουν εξαπατηθεί, έτσι προτιμούν (συνειδητά ή όχι) να πιστεύουν ότι τα είχαν υπνωτίσει. Εξίσου απίθανα είναι τα εγκλήματα που δήθεν έγιναν υπό την επήρεια εντολών του υπνωτιστή, όπως βλέπουμε συχνά στον κινηματογράφο. Δεν είναι πράγματι δυνατό να υποχρεώσουμε ένα άτομο να συμπεριφερθεί αντίθετα προς τις ηθικές αρχές του και ακόμα λιγότερο να διαπράξει εγκλήματα.
Ψεύτικες αναμνήσεις
Πρέπει επίσης να καταρρίψουμε τη δοξασία ότι ο υπνωτισμός επαναφέρει στη μνήμη ξεχασμένα γεγονότα, που θα ήταν χρήσιμα, για παράδειγμα, στην ανασύνθεση ενός εγκλήματος ή στη στήριξη κατηγοριών σε βάρος κάποιου ατόμου. Το φαινόμενο της «υπερμνησίας», δηλαδή της ενεργοποίησης των αναμνήσεων (το οποίο έχει εκμεταλλευθεί πολύ το σινεμά), είναι στην πραγματικότητα αμφισβητήσιμο. Στις ΗΠΑ ιδρύθηκε ακόμα και μια οργάνωση, η False Memory Syndrome Foundation, που προστατεύει τα θύματα από ψεύτικες αναμνήσεις (συνήθως γονείς υποτιθέμενους βιαστές). Δεν είναι σίγουρο ότι ο υπνωτιζόμενος ανακαλεί γεγονότα που έχουν συμβεί στην πραγματικότητα, γιατί οι αναμνήσεις πάντα αλλοιώνονται από τη φαντασία. Ένα άτομο, χωρίς να το συνειδητοποιεί, μπορεί να προσθέσει σκηνές που έχει απλώς φανταστεί και να πιστεύει ότι τις έχει ζήσει στ’ αλήθεια. Έτσι εξηγείται άλλωστε η «επιστροφή στην προηγούμενη ζωή» που γίνεται μέσω του υπνωτισμού: πρόκειται απλώς για ένα ταξίδι σε υποθετικές φαντασιώσεις.
Από τη «μίμηση» στη «σύγχυση»
Ορισμένες από τις τεχνικές που χρησιμοποιούνται σήμερα για να επιτευχθεί η έκσταση.
Μίμηση: ο υπνωτιστής μιμείται το άτομο που θα υπνωτίσει (χωρίς εκείνο να το αντιλαμβάνεται) τόσο στη γλώσσα (προφορά, τόνος φωνής, παύσεις και ταχύτητα της γλώσσας) όσο και στις κινήσεις και τη συμπεριφορά.
Τεχνική της σύγχυσης: είναι η σκόπιμη χρήση ασυνάρτητων ή εξαιρετικά σύνθετων φράσεων και λογικών παράδοξων, με σκοπό να υπερφορτιστεί το αριστερό ημισφαίριο (της λογικής) αφήνοντας ελεύθερη την πρόσβαση στο δεξιό ημισφαίριο («πιστεύεις πραγματικά σε αυτό που νόμιζες ότι γνώριζες;»).
Αυταπόδεικτες αλήθειες: προφανείς δηλώσεις ή περιγραφές όσων κάνει το άτομο («Διαβάζεις τις σελίδες μιας εφημερίδας. Βλέπεις τις λέξεις να τρέχουν, αισθάνεσαι την επαφή των σελίδων στα χέρια σου. Οι φράσεις που διαβάζεις κινούν την περιέργειά σου, αναρωτιέσαι τι πρόκειται να ανακαλύψεις...»).
Υποθέσεις και ψευδαίσθηση επιλογής: θεωρούνται δεδομένα κάποια γεγονότα που όμως δεν είναι, όπως την έκσταση («Δε γνωρίζω αν θα μπεις σε μια επιφανειακή ή σε μια βαθιά έκσταση...»).
Πλεονασμός: οι επαναλαμβανόμενες φράσεις «μαγεύουν», όπως στην ποίηση και τη μουσική.
Η θεραπευτική ύπνωση
Εμπνέεται από τη δουλειά του Μίλτον Έρικσον, του μεγαλύτερου υπνωτιστή όλων των εποχών.
Αν βγάλουμε τους μύθους, τους θρύλους και τις ακατάλληλες χρήσεις του υπνωτισμού, τι μένει; Ένα λιγότερο θεατρικό εργαλείο, που σέβεται περισσότερο το άτομο, η λεγόμενη «νέα ύπνωση», την οποία εισήγαγε ο Αμερικανός ψυχίατρος Μίλτον Έρικσον τον περασμένο αιώνα.
Οι θεωρητικές βάσεις
Στόχος της ύπνωσης είναι να προσεγγίσει το ασυνείδητο του ατόμου, όπου συγκεντρώνονται οι εμπειρίες και οι πληροφορίες που λαμβάνει στη διάρκεια της ζωής του (τις οποίες συχνά δε συνειδητοποιεί). Οι μελετητές τοποθετούν συμβατικά το υποσυνείδητο στο δεξιό ημισφαίριο του εγκέφαλου.
Υποστηρίζουν ότι το αριστερό ημισφαίριο είναι η έδρα των αναλυτικών και ορθολογικών ικανοτήτων, αυτών που κυριαρχούν όταν είμαστε ξύπνιοι. Το δεξιό ημισφαίριο, που είναι ενεργό κυρίως κατά τη διάρκεια του ύπνου, αποτελεί την έδρα της δημιουργικότητας, της φαντασίας και της έμπνευσης και αντιμετωπίζει τα πράγματα συνολικά. Κατά τη διάρκεια της ύπνωσης ο θεραπευτής μιλά στη δεξιά πλευρά, η οποία θεωρείται ότι συνδέεται κατευθείαν με το υποθαλάμιο σύστημα, τη γέφυρα επικοινωνίας μεταξύ εγκέφαλου και σώματος. Πράγματι ο υποθάλαμος συνδέεται με την υπόφυση, που μετατρέπει τα νευρικά ερεθίσματα σε ορμονικά μηνύματα.
Ακριβώς γι’ αυτό η ύπνωση μπορεί να «ενθαρρύνει» τους μηχανισμούς της αυτοΐασης και να ενεργοποιήσει πόρους τους οποίους αγνοούμε. «Είναι πολύ σημαντικό», έλεγε ο Έρικσον, «τα άτομα να γνωρίζουν ότι το ασυνείδητό τους είναι πολύ πιο έξυπνο από αυτούς».
Η υπνωτική επαγωγή
Ο υπνωτισμός δεν είναι δύσκολος όταν ο υπνωτιζόμενος συνεργάζεται. Το πρώτο βήμα είναι η απομάκρυνση από την πραγματικότητα. Ο υπνωτιστής, με μονότονη φωνή, επαναλαμβάνει πολλές φορές λέξεις και έννοιες, καλώντας το άτομο να χαλαρώσει και να επικεντρώσει την προσοχή του σε ένα αντικείμενο (κάποτε ήταν ένα μικρό εκκρεμές, σήμερα συχνά είναι ένα μέρος του σώματος: «Το χέρι σου γίνεται όλο και πιο βαρύ» ή «όλο και πιο ζεστό»). Αυτό το τέχνασμα βοηθά το άτομο να απομονωθεί από την εξωτερική πραγματικότητα και να στρέψει την προσοχή του στο εσωτερικό μέχρι να νιώσει απομακρυσμένος από το σώμα, με μια βαθιά εντύπωση ηρεμίας.
Σε αυτό το σημείο ο υπνωτισμένος μετατρέπεται δυνητικά σε οτιδήποτε. Η έννοια του χρόνου εξαφανίζεται και ο ίδιος ο υπνωτιστής χάνει την ταυτότητά του, μετατρέπεται μόνο σε φωνή (διάσημη η φράση του Έρικσον: «Η φωνή μου θα σε συνοδεύει...»).
Σε έκσταση
Μέσω της ύπνωσης αρχίζει η «έκσταση», μια ιδιαίτερη κατάσταση μεταξύ ύπνου και αγρυπνίας. Το άτομο είναι συνήθως ακίνητο, καθισμένο ή ξαπλωμένο. Η αναπνοή και ο καρδιακός παλμός επιβραδύνονται. Τα μάτια είναι κλειστά ή μισόκλειστα. Αν είναι ανοιχτά, δεν τρεμοπαίζουν (δηλαδή απουσιάζουν οι αντανακλαστικές κινήσεις των βλεφάρων). Η φωνή έχει διαφορετικό τόνο, η ομιλία επιβραδύνεται. Η κατάποση είναι σπάνια. Η ανταπόκριση στα εξωτερικά ερεθίσματα (ακόμα και τα επώδυνα) μειώνεται.

Η αναζήτηση της έκστασης χαρακτηρίζει πολλούς πολιτισμούς. Ορισμένοι φτάνουν σε αυτή με την επανάληψη λίγων λέξεων (οι μοναχοί του Θιβέτ), άλλοι με μονότονους και επαναλαμβανόμενους ρυθμούς (οι χοροί των αφρικανικών φυλών αλλά και των δυτικών ντισκοτέκ).
Η θεραπευτική επέμβαση
Όταν επιτευχτεί η έκσταση, ο υπνωτιστής έχει απέναντί του ένα άτομο που δεν είναι πια φυλακισμένο στα άκαμπτα πλαίσια της πραγματικότητας, που δέχεται πλέον τα μηνύματα από το περιβάλλον χωρίς τη συνηθισμένη διαδικασία της ανάλυσης και της κριτικής. Σε αυτό το στάδιο ο υπνωτιστής μπορεί να προσφέρει στον ασθενή χρήσιμες υποδείξεις (για παράδειγμα «στο αεροπλάνο θα είσαι χαλαρός» ή «το κάπνισμα από εδώ και στο εξής θα έχει άσχημη γεύση»). Δεν υπάρχουν καθορισμένες τεχνικές ή σενάρια για αντιγραφή. Ο ίδιος ο Έρικσον καλούσε τους μαθητές του να δίνουν διέξοδο στη φαντασία τους, εμπνεόμενοι από το εκάστοτε άτομο.

Μπορούν όλοι να υπνωτιστούν; Θεωρητικά ναι, όμως γνωρίζουμε ότι ορισμένα άτομα είναι ιδιαίτερα αρνητικά. Συνήθως είναι όσοι ασκούν στον εαυτό τους συνεχή έλεγχο (με άλλα λόγια όποιος αρνείται γενικά να «χαλαρώσει»), όποιος αντιτίθεται εκούσια ή όποιος βάζει υποσυνείδητα «αντιστάσεις».
Χωρίς έκσταση
Για να παρακάμψουμε τις «λογικές» αντιστάσεις, η έκσταση δεν είναι αναγκαστικά απαραίτητη. Η «ύπνωση χωρίς έκσταση» είναι μια πειστική γλώσσα που ξεπερνά τις λογικο-κριτικές ικανότητες. Αυτός ο τρόπος επικοινωνίας λέγεται επίσης «γλώσσα του δεξιού ημισφαιρίου» και χρησιμοποιεί ευρέως εικόνες, μεταφορές, αφορισμούς, παιχνίδια λέξεων, ειρωνικά χτυπήματα και θετικά σχήματα λόγου (για το δεξιό ημισφαίριο δεν υπάρχει η άρνηση. Το μήνυμα «μη φοβάσαι» επιτυγχάνει το αντίθετο αποτέλεσμα - πολύ καλύτερο είναι το «κάνε κουράγιο»). Οι ίδιες στρατηγικές επικοινωνίας χρησιμοποιούνται επίσης από καλούς ομιλητές αλλά και ικανούς πωλητές.

Τα ημερολόγια των Μάγια τελειώνουν σε 4 χρόνια. Σύμφωνα με έναν Αμερικανό φυσικό, ίσως έχουν δίκιο. Ιδού γιατί.
Κατακλυσμιαίες εκρήξεις ηφαιστείων, μαγνητικές καταιγίδες, ακτινοβολία από το διάστημα... Μόλις σε 4 χρόνια θα έρθει η συντέλεια του κόσμου, σύμφωνα με όσα προφητεύει ο Λόρενς Ε. Τζόζεφ, Αμερικανός φυσικός και συγγραφέας του βιβλίου Apocalypse 2012. Αυτή η πεποίθηση βασίζεται στις γραφές του ημερολόγιου των Μάγια, του μυστηριώδους προκολομβιανού λαού που άκμασε στην Κεντρική Αμερική από το 1800 π.Χ. ως το 1450 μ.Χ. Σύμφωνα με αυτές στις 20 Δεκεμβρίου 2012 ολοκληρώνεται ο κύκλος της Μεγάλης Μέτρησης. Επιπλέον, την επόμενη ημέρα από αυτή την ημερομηνία είναι το χειμερινό ηλιοστάσιο και ο Ήλιος θα είναι ευθυγραμμισμένος με το κέντρο του Γαλαξία για πρώτη φορά μετά από 26.000 χρόνια... Μήπως πρέπει να ανησυχήσουμε;
Υπερδραστήριος Ήλιος
Οι αστρονομικές ευθυγραμμίσεις δεν είναι επικίνδυνες ούτε και άγνωστες, δεδομένου ότι οι επιστήμονες παρατηρούν συνεχώς τέτοια φαινόμενα. Το 2002, για παράδειγμα, 5 πλανήτες ευθυγραμμίστηκαν σε ένα τόξο 33ο χωρίς καμιά συνέπεια στο σύμπαν. Από την άλλη, ο πολιτισμός των Μάγια υπήρξε ένας από τους πιο μυστηριώδεις του αρχαίου κόσμου, με ανώτερες ικανότητες στα μαθηματικά και την αστρονομία (βλ. πλαίσιο κάτω). Τι σημαίνει, λοιπόν, το τέλος του ημερολογίου τους; «Οι Μάγια χρησιμοποιούσαν διάφορα ημερολόγια, που συχνά συνδυάζονταν μεταξύ τους», λέει ο Κιθ Προύφερ, ανθρωπολόγος στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού στις ΗΠΑ. «Παρ’ όλα αυτά, το τέλος του κύκλου της Μεγάλης Μέτρησης, που ερχόταν κάθε 5.125 χρόνια, δε σημαίνει ότι καταφτάνει η συντέλεια του κόσμου».
Δυστυχώς δε γνωρίζουμε με ακρίβεια τι θα έκαναν οι Μάγια στο τέλος αυτής της προθεσμίας. Με αυτή την απορία, ο Τζόζεφ αποφάσισε να προετοιμαστεί για τα χειρότερα, αναφέροντας τις συμφορές που θα μπορούσαν να μας πλήξουν. Ξεκινώντας από την ηλιακή δραστηριότητα, η οποία θα βρεθεί στο ζενίθ της το 2012.
Τρελοί πόλοι
Και αυτό το φαινόμενο όμως είναι φυσιολογικό, καθώς η ηλιακή δραστηριότητα ακολουθεί έναν κύκλο ενδεκαετούς διάρκειας (το τελευταίο αποκορύφωμα σημειώθηκε γύρω στο 2000). «Σε μια περίοδο μέγιστης δραστηριότητας», εξηγεί η Κάρεν Μάστερς, ερευνήτρια στο Κέντρο Χάρβαρντ Σμιθσόνιαν των ΗΠΑ, «απελευθερώνονται σωματίδια που ταξιδεύουν στο διάστημα και μπορούν να βλάψουν τους δορυφόρους και τα άλλα ηλεκτρονικά όργανα». Όμως δε συντρέχουν λόγοι ανησυχίας για τον άνθρωπο.
Ο Τζόζεφ, όμως, επιμένει: ισχυρίζεται ότι το 2012 οι μαγνητικοί πόλοι στο βορρά και το νότο θα μπορούσαν να αντιστραφούν, αφήνοντας τη Γη προσωρινά απροστάτευτη από τη μαγνητική «ασπίδα» που την προφυλάσσει από την κοσμική και ηλιακή ακτινοβολία. «Οι αναστροφές του γήινου μαγνητικού πεδίου χρειάζονται χιλιάδες χρόνια για να ολοκληρωθούν», εξηγεί ο Γκάρι Γκλατσμάιερ, καθηγητής επιστημών της Γης στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας. «Και όταν συμβαίνει αυτό, η Γη δε μένει καθόλου εκτεθειμένη. Το μαγνητικό πεδίο γίνεται πιο πολύπλοκο αλλά δεν εξαφανίζεται: ο μαγνητικός βόρειος πόλος θα μπορούσε να εμφανιστεί στην Αφρική, για παράδειγμα, και ο νότιος πόλος στην Ταϊτή».

Μια άλλη θεωρία του Τζόζεφ είναι ότι θα μπορούσε να δραστηριοποιηθεί το υπερηφαίστειο του Γέλοουστοουν στις ΗΠΑ, που εκρήγνυται με καταστροφικό τρόπο κάθε 6-700 χιλιάδες χρόνια. Όμως οι γεωλόγοι που το παρατηρούν δεν προβλέπουν τίποτα ανησυχητικό για την επόμενη δεκαετία.
Ο ιός της υπερβολής
Η επιστήμη μάς καθησυχάζει. Όμως ο φόβος ότι μια κοσμική καταστροφή θα πλήξει τη Γη το 2012 έχει και άλλους υποστηρικτές εκτός από τον Τζόζεφ.

Όλα αυτά δημιουργούν ένα κλίμα αναμονής για το 2012, που θυμίζει λίγο-πολύ αυτό που είχε δημιουργηθεί την παραμονή του 2000. Τότε, σύμφωνα με εκτιμήσεις, ξοδεύτηκαν σε όλο τον κόσμο περίπου 300 δις δολάρια για επεμβάσεις στα συστήματα πληροφορικής ώστε να αποφευχθεί το millennium bug, ένας ιός που θα αχρήστευε όλα τα ηλεκτρονικά συστήματα στον πλανήτη. Τελικά το millennium ήρθε αλλά το bug κάπου χάθηκε στο δρόμο...
Κάποιοι άλλοι στηρίζουν τις δυσοίωνες προβλέψεις τους επικαλούμενοι τις προφητείες του Νοστράδαμου (1503-1566). «Ο Νοστράδαμος είχε προβλέψει το τέλος του κόσμου πολλές φορές κατά τους περασμένους αιώνες (βλ. πλαίσιο κάτω), όμως στα έργα του δεν υπάρχει καμία αναφορά στο 2012», λέει ο Πάολο Κορτέζι, ένας από τους σημαντικότερους μελετητές του. Μια πιο «επιστημονική» θεωρία συντέλειας είναι η θεωρία του Ολντουβάι, που διατυπώθηκε το 1989 από το μηχανικό Ρίτσαρντ Ντάνκαν, με βάση τα παγκόσμια στοιχεία για την ενέργεια και τον πληθυσμό. Η θεωρία πήρε το όνομά της από το φαράγγι του Ολντουβάι στην Τανζανία και αποτελεί μια αλληγορία για την εποχή του λίθου, όπου ίσως επιστρέψουμε σύντομα. Ο Ντάνκαν εκτιμά πως η ανθρωπότητα θα αρχίζει να παρακμάζει από το 2012. Όμως η θεωρία του έχει ήδη αποτύχει παταγωδώς να περιγράψει την περίοδο 1979-2008, για την οποία προέβλεπε καταστροφές οι οποίες τελικά δεν συνέβησαν.
Ο φόβος είναι η αιτία
Πολύ πιο ακραία είναι η περίπτωση αιρέσεων όπως ήταν το Heaven's Gate. Το 1997, 39 μέλη της αυτοκτόνησαν, ελπίζοντας να φτάσουν σε ένα «ανώτερο επίπεδο» προτού έρθει το τέλος του κόσμου. «Μια κοινωνικώς διαδεδομένη πεποίθηση, όπως ο φόβος μιας καταστροφής, μπορεί να έχει βαθιές πολιτικές και κοινωνικές συνέπειες, ιδίως αν τη συμμερίζονται άτομα που κατέχουν θέσεις ισχύος», εξηγεί ο Πολ Κουρτζ, φιλόσοφος στο Πανεπιστήμιο Μπάφαλο της Νέας Υόρκης. «Αν αφήνουμε τον εαυτό μας να επηρεάζεται από την καταστροφολογική σκέψη σημαίνει ότι δεν κάνουμε τίποτα για να προλάβουμε μια επικείμενη καταστροφή, περιμένοντας το αναπόφευκτο τέλος. Ή μπορεί να σημαίνει ότι συμπεριφερόμαστε με τρόπο που επαληθεύει την προφητεία». Ο φόβος για το τέλος του κόσμου ίσως τελικά μας οδηγήσει εκεί, από κακούς χειρισμούς...
Το τέλος ενός μεγάλου κύκλου 5.125 ετών
Οι Μάγια δε γνώριζαν τον τροχό, όμως ήταν πολύ ικανοί στα μαθηματικά (γνώριζαν την έννοια του «μηδενός») και στην αστρονομία (προέβλεπαν με ακρίβεια τις εκλείψεις).
Τρία ημερολόγια.
Για να μετρούν το χρόνο, χρησιμοποιούσαν τρία είδη ημερολογίων. Υπήρχε ένα πολύ παλιό θρησκευτικό ημερολόγιο, το τσόλκιν, που μετρούσε 260 ημέρες (που διαιρούνταν σε 13 μήνες των 20 ημερών). Υπήρχε έπειτα ένα ημερολόγιο που ακολουθούσε τις εποχές και διαρκούσε 365 ημέρες. Ένα άλλο ημερολόγιο, γνωστό ως Μεγάλη Μέτρηση, προσδιόριζε μια περίοδο 5.125 ετών.
Μυθική προέλευση;
Έτσι όπως οι αρχαίοι Έλληνες μετρούσαν τα έτη από τους πρώτους Ολυμπιακούς αγώνες και οι Ρωμαίοι από την ίδρυση της Ρώμης, έτσι και η Μεγάλη Μέτρηση των Μάγια ξεκινούσε από μια συγκεκριμένη ημέρα, που πιθανώς αντιπροσώπευε ένα θεμελιώδες γεγονός, το οποίο χάνεται πίσω στο 3113 π.Χ.
Γιορτή.
Η Μεγάλη Μέτρηση ολοκληρώνεται το 2012, όμως αυτό δεν είναι κακός οιωνός. Η Σάντρα Νομπλ, διευθύντρια του Ιδρύματος για την προαγωγή των κεντροαμερικανικών σπουδών του Κρίσταλ Ρίβερ (ΗΠΑ), εξηγεί: «Για τους αρχαίους Μάγια, η άφιξη στο τέλος του κύκλου αντιπροσώπευε μια μεγάλη γιορτή».
Ο πολιτισμός που αυτοκαταστράφηκε
Πριν από χίλια χρόνια, σε ένα απομονωμένο νησί 3.600 χλμ. ανατολικά της Χιλής, στη Νήσο του Πάσχα, άκμασε ένας πολιτισμός που σκάλισε εκατοντάδες γιγαντιαίους ογκόλιθους σε σχήμα ανθρώπινου κεφαλιού. Έπειτα, ξαφνικά, αυτός ο πολιτισμός εξαφανίστηκε.
Κατάρρευση.
Γιατί; Θα μπορούσε να συμβεί και σε εμάς; «Η Νήσος του Πάσχα είναι το τέλειο παράδειγμα της κοινωνίας που αυτοκαταστρέφεται, γιατί εκμεταλλεύεται υπερβολικά το περιβάλλον», λέει ο Τζάρεντ Ντάιαμοντ στο βιβλίο Κατάρρευση (Εκδ. Κάτοπτρο). «Ο παραλληλισμός με το σύγχρονο κόσμο είναι πολύ ισχυρός. Χάρη στην παγκοσμιοποίηση, όλες οι χώρες της Γης μοιράζονται σήμερα τους ίδιους πόρους και αλληλοεπηρεάζονται, όπως έκαναν οι φυλές στη Νήσο του Πάσχα. Αυτό το νησί ήταν ένα απομονωμένο κομμάτι γης στη μέση του Ειρηνικού Ωκεανού. Όταν οι κάτοικοι του νησιού άρχισαν να αντιμετωπίζουν δυσκολίες, δεν υπήρχε άλλο μέρος για να πάνε ούτε κάποιος δίπλα τους που θα μπορούσε να τους βοηθήσει. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και σε εμάς, στη Γη. Η κατάρρευση της κοινωνίας της Νήσου του Πάσχα είναι ένα παράδειγμα, η χειρότερη εικασία για αυτό που μπορεί να μας επιφυλάσσει το μέλλον».
Κάθε φορά που έπρεπε να έρθει το τέλος του κόσμου...
31/12/999
Χίλια χρόνια μετά τη γέννηση του Χριστού, το τέλος σύμφωνα με τα απόκρυφα Ευαγγέλια.
20/2/1524
Ένας κατακλυσμός θα αφάνιζε τον κόσμο σύμφωνα με τον Γερμανό Γιόχανες Στέφλερ.
19/5/1719
Ο Ελβετός μαθηματικός Ζακ Μπερνούλι προέβλεψε τη σύγκρουση ενός κομήτη με τη Γη.
1732
Το τέλος του κόσμου που προέβλεψε ο Νοστράδαμος.
19/10/1814
Η Τζοάνα Σάουθκοτ προέβλεψε ότι εκείνη την ημέρα θα γεννούσε τον «δεύτερο Μεσσία» (και θα ερχόταν το τέλος του κόσμου).
3/4/1843, 7/7/1843, 21/3/1844, 22/10/1844
Ο Αμερικανός Γουίλιαμ Μίλερ ανακοίνωσε το τέλος του κόσμου σε όλες αυτές τις ημερομηνίες.
2/10/1914
Η Ημέρα της Κρίσης σύμφωνα με τον Τσαρλς Τέιζ Ράσελ, τον ιδρυτή των Μαρτύρων του Ιεχωβά. Δε συνέβη τίποτα. Οι οπαδοί του προέβλεψαν το τέλος του κόσμου το 1925, το 1941, το 1975 και τέλος στις 2/10/1984.
17/12/1919
Ο σεισμολόγος και μετεωρολόγος Αλμπέρτο Πόρτα προέβλεψε μια μοιραία σύνοδο 6 πλανητών.
24/5/1954
Στις 18 Μαΐου εμφανίστηκαν ρωγμές στο Κολοσσαίο (κάτω). Σύμφωνα με μια αρχαία δοξασία, «Η Ρώμη και ολόκληρος ο κόσμος θα είναι ασφαλείς όσο το Κολοσσαίο είναι όρθιο». Κάποιοι προέβλεψαν την ημερομηνία, και χιλιάδες προσκυνητές πήγαν στον Πάπα, για να ζητήσουν άφεση αμαρτιών.
28/10/1992
Ο αιδεσιμότατος Λι Γιανγκ Λιμ, της ιεραποστολικής εκκλησίας του Τάμι, στη Νότια Κορέα, ανακοίνωσε ότι ο Χριστός είχε ζητήσει να συγκεντρωθούν 144.000 πιστοί τα μεσάνυχτα εκείνης της ημέρας, για να τους σώσει από τον Αρμαγεδδώνα (την τελική μάχη ανάμεσα στο Καλό και το Κακό). Περισσότερα από 100.000 άτομα παρουσιάστηκαν σε περίπου 200 φονταμενταλιστικές εκκλησίες. Όμως ο Λι Γιανγκ Λιμ συνελήφθη, γιατί καταχράστηκε 4 εκατομμύρια δολάρια που συγκεντρώθηκαν από δωρεές των πιστών.
7/1999
Ένα δεύτερο τέλος του κόσμου που προέβλεψε ο Νοστράδαμος.
11/1999
Διατυπώθηκε η εικασία ότι ένα πείραμα ατομικής φυσικής στα Brookhaven National Laboratories των ΗΠΑ θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία μιας μαύρης τρύπας που θα καταβρόχθιζε τον κόσμο.
31/12/1999
Η ημερομηνία του Millennium bug (τα συστήματα πληροφορικής θα έπρεπε να κρασάρουν).
19/1/2038
Στις 05:14:07 ώρα Ελλάδας προβλέπεται ένα καινούριο Millennium bug (που αυτή τη φορά θα έχει να κάνει μόνο με το λειτουργικό σύστημα Unix).

Η 25η Δεκεμβρίου συμπίπτει παραδοσιακά με το χειμερινό ηλιοστάσιο, δηλαδή με τη νύχτα με τη μεγαλύτερη διάρκεια. Η επόμενη νύχτα είναι θεωρητικά μικρότερη για κάποια δευτερόλεπτα, καθώς ο ήλιος ανατέλλει νωρίτερα και δύει αργότερα, ενώ μέχρι την ημερομηνία αυτή συμβαίνει το αντίθετο (λόγω όμως των εκατοντάδων χρόνων που έχουν περάσει από την καθιέρωση της ημερομηνίας αυτής, αυτή δεν είναι πια σωστή, καθώς μετακινείται αργά ¾η ακριβής ημερομηνία του χειμερινού ηλιοστασίου του 1999 είναι το ξημέρωμα της 22ης Δεκεμβρίου).

Προσεγγίζοντας τον συμβολισμό κάθε ζωδίου, μπορούμε να διακρίνουμε τα κύρια στάδια που διανύει κάθε ψυχή μέσα από την εμπειρία της ζωής. Αν καταφέρει αυτά τα στάδια να τα μεταμορφώσει κανείς σε εξελικτικά βήματα ή αν θα υποκύψει στα αντίστοιχα πάθη, έγκειται στις επιλογές της ελευθερής του βούλησης, στη δράση του ανώτερου του εαυτού.

Η σειρά άρθρων για τα δώδεκα ζωδία ξεκινά με την ανάλυση του ζωδίου του Αιγόκερου. Προσεγγίζοντας τον συμβολισμό κάθε ζωδίου, μπορούμε να διακρίνουμε τα κύρια στάδια που διανύει κάθε ψυχή μέσα από την εμπειρία της ζωής. Αν καταφέρει αυτά τα στάδια να τα μεταμορφώσει κανείς σε εξελικτικά βήματα ή αν θα υποκύψει στα αντίστοιχα πάθη, έγκειται στις επιλογές της ελευθερής του βούλησης, στη δράση του ανώτερου του εαυτού.
Συμβολισμός

Είναι το 9ο ζώδιο στο Ζωδιακό Κύκλο, κυριαρχεί στον ουράνιο θόλο από τις 23 Νοεμβρίου έως και τις 21 Δεκεμβρίου. Το ζώδιο των Διδύμων είναι το Πολικό του αντίθετο, ενώ ο πλανήτης Δίας είναι ο Κυβερνήτης του.

Είναι το 8ο ζώδιο στο Ζωδιακό Κύκλο, κυριαρχεί στον ουράνιο θόλο από τις 23 Οκτωβρίου έως και 22 Νοεμβρίου. Το Πολικό του αντίθετο ο Ταύρος και Κυβερνήτης του ο πλανήτης Άρης.

Συμβολισμός

Το
ζώδιο των Διδύμων αντιστοιχεί στο Μεταβλητό ή Κοινό Σταυρό μαζί με
τους, Τοξότη, Παρθένο και οι Ιχθύ. Και τα τέσσερα ζώδια έχουν κάτι
κοινό, μέσα από αυτά εκφράζονται στην ανθρώπινη εξέλιξη τα σημεία
Υπηρεσίας, δηλαδή η θυσία της προσωπικότητας με στόχο την υπηρεσία
προς στον κόσμο. Και τα τέσσερα ζωδιακά σημεία εκφράζουν μια τάση
για αλλαγή, που ερμηνεύεται πολλές φορές σαν αστάθεια ή ασυνέπεια.
Εκδηλώνουν έναν ευμετάβλητο χαρακτήρα, μια δυαδικότητα και μια
ευκολία προσαρμογής. Από μια βαθύτερη άποψη στο Σταυρό των Μεταβλητών

Συμβολισμός

Ο Δίας ή Ζευς είναι ο νεότερος γιος του Κρόνου και της Ρέας, εγγονός του Ουρανού και της Γαίας. Είναι η ύψιστη θεότητα του αρχαιοελληνικού πανθέου, καθώς και θεός του ουρανού και του κεραυνού . Η γέννησή του αρχίζει με τους πόνους της Μεγάλης Μητέρας Ρέας στη Δύκτυ της Κρήτης, όπου έκρυψε το παιδί της στο σπήλαιο του βουνού Αιγαίου. Σύμφωνα με μια άλλη παράδοση ο Ζεύς γεννήθηκε στην Αρκαδία, στο όρος Λυκαίον. Κατόπιν έλουσε το βρέφος στην πηγή του ποταμού Νέδα, που ανέβλυσε τότε για πρώτη φορά και κατόπιν μετέβη στην Κρήτη όπου τον παρέλαβαν για να τον φροντίσουν οι Δικταίες νύμφες, οι συντρόφισσες των Κουρητών ή Κορυβάντων. Στην Κρήτη αναφέρονται αρκετά σπήλαια που με τον ένα ή τον άλλο τρόπο εμπλέκονται στην ανατροφή ή την προστασία του θεού.Ο Δίας υπήρξε ανέκαθεν μετεωρολογικός θεός, ελεγκτής της αστραπής, του κεραυνού και της βροχής. Ο ίδιος ήταν αρχηγός των θεών και ο πιο δυνατός απ' όλους. Χαρακτηριστικό της παντοδυναμίας του είναι το απόσπασμα της Ιλιάδας, όπου προκαλεί τους υπόλοιπους Ολύμπιους να τον τραβήξουν από τον ουρανό στη γη μ' ένα χρυσό σκοινί• τους διαβεβαιώνει πως δε θα τα καταφέρουν. Αν αυτός όμως τραβήξει μόνος του το σκοινί προς την πλευρά του ουρανού, τότε θα παρασύρει όχι μόνο θεούς μα και τη γη ολόκληρη με τις στεριές και τις θάλασσες και θα φαίνεται σαν μια σφαίρα που κρέμεται από τον ουρανό. Γι' αυτούς τους λόγους θεωρήθηκε προστάτης της εκάστοτε εξουσίας, είτε επρόκειτο για βασιλιά, είτε για ευγενείς, είτε για το δήμο (λαό). Κατά τον ίδιο τρόπο προστάτευε και τον πατέρα κάθε σπιτιού, που ήταν αρχηγός της οικογένειας. στους εχθρούς του. Γιος του Δία ήταν και ο Ερμής. Ο μεγάλος θεός αντίκρισε κάποτε την Ατλαντίδα Μαία, που κατοικούσε στο όρος Κυλλήνη της Αρκαδίας. Την ερωτεύτηκε και την κατέκτησε στη διάρκεια μιας σκοτεινής νύχτας, όταν η Ήρα κοιμόταν και κανένας άλλος αθάνατος ή θνητός δεν μπορούσε να τους δει. Από το σμίξιμο αυτό προήλθε ο Ερμής, που αναστάτωσε τον κόσμο μόλις αντίκρισε το φως του ήλιου. εμβλήματά του, ήταν ο αετός και η. αιγίς.

Ο Κρόνος ήταν ο ηγέτης και ο νεώτερος της πρώτης γενεάς των τιτάνων, θεών απόγονων της Γαίας και του Ουρανού. Νίκησε τον πατέρα του, τον Ουρανό, και κυβέρνησε κατά τη διάρκεια της μυθολογικής χρυσής εποχής, έως ότου νικήθηκε από το γιο του, τον Δία.
Ήταν ο μικρότερος σε ηλικία και δύναμη από τους Τιτάνες, αλλά ο πιο πονηρός και φιλόδοξος. Ανέτρεψε τον πατέρα του με την βοήθεια της Γαίας, αλλά φοβούμενος μια ίδια μοίρα κατάπινε τα παιδιά του. Η γυναίκα του και αδερφή του Ρέα έκρυψε το τελευταίο τους παιδί, τον Δία, και αυτός όταν μεγάλωσε τα ελευθέρωσε. Σε μια σειρά από μάχες (Τιτανομαχία) που κράτησαν 10 χρόνια ο Κρόνος και οι Τιτάνες σύμμαχοι του νικήθηκαν και φυλακίστηκαν στα Τάρταρα.
Κατά τη διάρκεια της χρυσής εποχής ο Κρόνος λατρεύονταν ως θεότητα της σοδειάς και των συγκομιδών, ενώ επιτηρούσε και την πρόοδο των ανθρώπων. Απεικονιζόταν συνήθως με ένα κρυστάλλινο δρεπάνι, το οποίο χρησιμοποιούσε για να συγκομίσει τις σοδειές και ήταν επίσης το όπλο που χρησιμοποίησε για να ευνουχίσει και να καθαιρέσει τον Ουρανό. Μια γορτή που ονομαζόταν Κρόνια γινόταν προς τιμή του Κρόνου στην Αθήνα τη δωδέκατη ημέρα του μήνα Εκατομβαιώνα, αλλά και στην αρχαία Ολυμπία.
Η ετυμολογία του ονόματος δεν είναι ξεκάθαρη. Μπορεί να σημαίνει «κερασφόρος», αλλά πολλοί ερευνητές υποστηρίζουν ότι το όνομα προέρχεται από τον αρχαίο ινδικό δαίμονα Kroni.

Ο Άρης είναι ο θεός του πολέμου κατά την ελληνική μυθολογία, γιος του Δία και της Ήρας και αδελφή του ήταν η Έριδα. Εξαιτίας της ιδιαίτερης πολεμοχαρούς φύσης του αρκετοί συγγραφείς του 19ου αιώνα ισχυρίστηκαν ατεκμηρίωτα ότι ήταν ξένος θεός, καθώς θεωρούσαν ότι η ελληνική φαντασία αποκλείεται να δημιούργησε έναν τόσο άγριο θεό. Στους μύθους ο Άρης εμφανίζεται πολεμοχαρής και προκλητικός και εκπροσωπεί την παρορμητική φύση του πολέμου. Είχε δύο γιους, τον Δείμο και τον Φόβο, που έδωσαν το όνομά τους στους αντίστοιχους δορυφόρους του πλανήτη Άρη. Ο Θεός Άρης έλαβε μέρος στον πόλεμο της Τροίας με το μέρος των Τρώων. Συνδέθηκε ερωτικά με τη θεα Αφροδίτη, αποκαλύφθηκε όμως από το σύζυγό της, θεό Ήφαιστο. Επειδή το χρώμα του Κόκκινου πλανήτη θύμιζε στους αρχαίους αστρονόμους αίμα, τον ονόμασαν σύμφωνα με το όνομα του Θεού του Πολέμου. Ο Mars ήταν θεός του πολέμου στους Ρωμαίους, ενώ Αρης ήταν το Ελληνικό όνομα. Τα ονόματα των δύο φεγγαριών του πλανήτη είναι επίσης συνδεδεμένα με τον πόλεμο. "Phobos" που σημαίνει Φόβος και "Deimos" που σημαίνει Πανικός.
Ο Άρης είναι ο τέταρτος σε σειρά από τον Ήλιο πλανήτης και συχνά τον αποκαλούν "Κόκκινο Πλανήτη". Η τροχιά του βρίσκεται μεταξύ της Γης και του Δία και εκτελεί μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο σε 687 ημέρες. Για μια πλήρη περιστροφή γύρω από τον άξονά του απαιτούνται 24 ώρες και 37 λεπτά, όσο περίπου και η Γη.
Τα βράχια, τα πετρώματα και ο ουρανός παρουσιάζουν μια ερυθρωπή και ροζ απόχρωση και αιτία -όπως πιστεύουν οι αστρονόμοι- είναι τα σωματίδια οξειδίου του σιδήρου που αιωρούνται στην αραιή ατμόσφαιρα του πλανήτη, στην οποία και κυριαρχεί το διοξείδιο του άνθρακα.. Το έντονο κοκκινωπό του χρώμα παρατηρήθηκε από πολλούς πολιτισμούς στο πέρασμα των αιώνων. Το όνομα του Άρη προέρχεται από τον ρωμαϊκό θεό του πολέμου "Mars". Πολλοί άλλοι πολιτισμοί του έδωσαν παρόμοια ονόματα. Οι αρχαίοι Έλληνες τον ονόμασαν Άρη (θεός του πολέμου), οι αρχαίοι Αιγύπτιοι ονόμασαν τον πλανήτη "Her Descher" που σημαίνει "ο κόκκινός τους".
Ο Αρης είναι ένας σκληρός πλανήτης. Είναι ο επικεφαλής του Τμήματος της Αυτοάμυνας, Επιθετικότητας και Δραστηριότητας. Είναι το ξίφος σας, ο πολεμιστής που σας καλύπτει όταν σας επιτίθενται με οποιοδήποτε τρόπο, η προσωπική σας διμοιρία των ΜΑΤ. Είναι η πλευρά του εαυτού σας που είναι γενναία, θαρραλέα, τολμηρή και ατρόμητη. Περιγράφει πως ενεργείτε όταν είστε τελείως μόνοι σας. Ενδιαφέρεται μόνο για εσάς και δεν υπολογίζει το μέγεθος, τη δύναμη ή τις ικανότητες οποιουδήποτε ή οτιδήποτε είναι εναντίον σας.
Είναι εντελώς αυθόρμητος, η πλευρά σας που ξεκινά όλη την δραστηριότητα. Είναι επικεφαλής του τρόπου με τον οποίο διαμαρτύρεστε ή με τον οποίο εκφράζετε τον θυμό σας. Στην πραγματικότητα, ένας από τους καλύτερους τρόπους να έρθετε σε επαφή με τον Αρη είναι να σκέφτεστε όλους τους τρόπους με τους οποίους περιγράφουμε τον θυμό. Το κόκκινο, η φωτιά, η αδρεναλίνη, οι μυς, το αίμα και η ενέργεια είναι όλες λέξεις του Αρη.