Ενα κλασικό, χορταστικό βικτοριανό μυθιστόρημα 832 σελίδων με τίτλο «The Luminaries» και ήρωες χρυσοθήρες και πόρνες γοήτευσε την κριτική επιτροπή. Ο θεσμός έδειξε την τόλμη του την τελευταία χρονιά, που αφορά μόνο συγγραφείς της Κοινοπολιτείας. Από του χρόνου μπουκάρουν και οι Αμερικανοί

Εσπασε όλα τα ρεκόρ η 28χρονη Νεοζηλανδή Ελινορ Κάτον, που το βράδυ της Τρίτης με το δεύτερο μυθιστόρημά της, το «The Luminaries», κέρδισε το βραβείο Μan Booker χωρίς καν να αναγκαστεί η κριτική επιτροπή να φτάσει σε ψηφοφορία. Είναι η νεότερη βραβευμένη -πήρε τον τίτλο από τον Μπεν Οκρι που κέρδισε το Μπούκερ στα 32 του με το «Τhe Famished road». Είναι και η πιο… φλύαρη. Οι 832 σελίδες της ξεπέρασαν τις 672 του «Γουλφ Χολ» της Χίλαρι Μαντέλ και τις 624 του «Αιχμάλωτα πάθη» της Αντόνια Μπάιατ.

Η Ελινορ Κάτον έφερε στη Νέα Ζηλανδία το δεύτερο Μπούκερ της νικώντας δύο πολύ μεγάλα ονόματα, τον Τζιμ Κρέις και τον Κολμ Τόιμπιν. Ο πρόεδρος της κριτικής επιτροπής Ρόμπερτ Μακφάρλαν εξύμνησε, όμως, την «ωριμότητα της γραφής της». «Κάθε φράση της σε εκπλήσσει με τις γνώσεις και το στήσιμό της. Με έναν τρόπο η νικήτρια έγραφε ένα κλασικό βικτοριανό μυθιστόρημα με φόνους, εξαπατήσεις, συνωμοσίες και πόρνες». Και Κινέζους και Μαορί και χρυσοθήρες, θα συμπληρώναμε. Και πολλή αστρολογία.

12 άνδρες σ” ένα μπαρ

Υπάρχει εξήγηση. Η Ελινορ Κάτον, Ζυγός στο ζώδιο,
πριν αρχίσει να το γράφει είχε διαβάσει τον φιλόσοφο Μάρτιν Μπούμπερ (1878-1965) και τον Καρλ Γιουνγκ και της είχαν γίνει έμμονη ιδέα τα αρχέτυπα και η αστρολογία. Και αποφάσισε, όπως λέει στην «Γκάρντιαν», να γράψει ένα βιβλίο η πλοκή του οποίου να εξαρτάται από την κίνηση των άστρων. Είχε προηγηθεί, βέβαια, η ανεύρεση του θέματός της, την εποχή που σπούδαζε ακόμα Αγγλική Φιλολογία. Ψάχνοντας υλικό για περιπλανώμενους θιάσους σε εφημερίδες των μέσων του 19ου αιώνα, εποχή της μανίας για τον χρυσό και στη Νέα Ζηλανδία, της ήρθε μια εικόνα στο μυαλό: ένας άντρας βαριά τραυματισμένος και ματωμένος μπαίνει σε ένα μπαρ και κάθεται σε ένα τραπέζι. Αυτό ήταν.

Αποφάσισε να τοποθετήσει την ιστορία της στη δεκαετία του 1860, στη Χοκιτίκα, ένα μικρό δυσπρόσιτο λιμάνι της Νέας Ζηλανδίας. Μετά ανακάλυψε στο ίντερνετ ένα σάιτ όπου εισάγεις γεωγραφικό μήκος και πλάτος και χρονολογία και σου βγάζει αμέσως τη θέση των αστερισμών. Εβαλε 1865 και άρχισε να παρατηρεί τον….ουρανό. Επειτα από λίγες εβδομάδες άρχισε να γράφει. Το μυθιστόρημα ξεκινάει με δώδεκα άνδρες σε ένα μπαρ, ο καθένας τους κι ένα διαφορετικό ζώδιο. Εχουν συγκεντρωθεί για να εξιχνιάσουν τρία μυστηριώδη γεγονότα που έγιναν την ίδια μέρα και αφορούσαν τρία επιφανή μέλη της πόλης: την εξαφάνιση του πιο πλούσιου και ζηλευτού άνδρα της, την απόπειρα αυτοκτονίας της μοναδικής της πόρνης και τον θάνατο του ντόπιου μπεκρή, στο σπίτι, μάλιστα, του οποίου βρέθηκε μια μεγάλη ποσότητα χρυσού.

Τρία πράγματα ανησυχούν την Ελινορ Κάτον. Που κάποιοι θεωρούν ότι έγραψε «το μεγάλο νεοζηλανδικό μυθιστόρημα» και έχουν από αυτή μεγάλες απαιτήσεις. Που κάποιοι άλλοι ειρωνεύονται τις γυναίκες που, όπως αυτή, ενδιαφέρονται για τη φιλοσοφία, επειδή τη θεωρούν ανδρικό προνόμιο. Και, τέλος, μήπως την πάρουν για ψώνιο με τα ζώδια. Παραδέχτηκε, όμως, ότι η ημέρα απονομής του Μπούκερ ήταν σημαδιακή: ακριβώς πριν από 28 χρόνια η Νέα Ζηλανδία κέρδιζε το βραβείο χάρη στην Κέρι Χουλμ. «Το 28 είναι σημαντικός αριθμός για την αστρολογία, τόσα χρόνια χρειάζεται ο Κρόνος για να περιστραφεί γύρω από τη Γη», δήλωσε στην «Γκάρντιαν». Και συμπλήρωσε γελώντας: «Θα με πουν τρελή».

Χρωστάω στην TV

Η Κάτον γεννήθηκε στο Οντάριο του Καναδά την εποχή που ο φιλόσοφος πατέρας της έκανε το διδακτορικό του. Η οικογένεια επέστρεψε στη Νέα Ζηλανδία όταν η Ελινορ ήταν έξι χρόνων. Εκεί μεγάλωσε μεταξύ ενός φιλοσόφου και μιας βιβλιοθηκαρίου -η μητέρα της εργάζεται τώρα στο υπουργείο Παιδείας. Σπούδασε στο Οκλαντ, πέρασε κι ένα φεγγάρι στις ΗΠΑ για δημιουργική γραφή.

Κι αν από μικρό παιδί έγραφε ιστορίες και ήταν μανιώδης αναγνώστρια, αφού στο σπίτι η τηλεόραση ήταν απαγορευμένο είδος, τώρα, διάσημη πια συγγραφέας, δεν διστάζει να δηλώσει χωρίς κανένα κόμπλεξ: «Με έχουν πολύ επηρεάσει οι τηλεοπτικές σειρές, όπως οι «The Sopranos», «The Wire» και «Breaking Bad». To βρίσκω πολύ σημαντικό που επιτέλους το μυθιστόρημα βρήκε το ανάλογό του στη μικρή οθόνη. Οι αισθηματικές κορυφώσεις και αλλαγές που παρακολουθείς θυμίζουν τόσο πολύ τα μυθιστορήματα. Τον τελευταίο καιρό πολλές καταπληκτικές τηλεοπτικές σειρές έχουν καταφέρει να δείξουν τον εσωτερικό κόσμο των ανθρώπων το ίδιο καλά με το σινεμά».

Και να μην ξεχνάμε ότι από του χρόνου τέρμα το Man Booker που ξέραμε. Θα μπορούν να πάρουν μέρος και Αμερικανοί συγγραφείς. Αναρωτιέται κανείς τι τύχη θα έχουν στο εξής οι άγνωστες 28χρονες Νεοζηλανδές.

Eπιμ. Β. Γεωργακοπούλου